https://www.telegraaf.nl/financieel/...103398946.html


Veel vernieuwing met batterijtechnologie, maar 80 procent rijdt nog een benzineauto. © ANP/HHCOP30 in Brazilië

Bedrijven zijn extreme milieu-eisen zat en willen realisme op klimaattop: ’De uitstoot ís al fors verlaagd’

AMSTERDAM - Nederlandse bedrijven proberen maandag op de VN-klimaattop in Brazilië extreme milieu-eisen terug te dringen. ,,De uitstoot is al fors verlaagd, dankzij investeringen in nieuwe technologie”, zegt een industrieel. ,,Wees niet dogmatisch, Nederland moet ook geld verdienen”, aldus hoogleraar David Smeulders.

Tientallen bedrijven landen dit weekend in het Braziliaanse Belém, tien jaar na het ondertekenen van het klimaatakkoord van Parijs. VN-top COP30 moet nieuwe afspraken opleveren om de opwarming van de aarde te beperken. ,,Maar in Europa raakt de rek eruit”, zegt een vertegenwoordiger uit de Rotterdamse haven.
Microsoft-oprichter Bill Gates waarschuwde regeringsleiders al: opwarming van de aarde is niet langer het grootste probleem, en zeker niet het einde van onze beschaving. Focus niet star op temperatuurcijfers en uitstoot. De politiek moet zorgen dat landen kunnen blijven verdienen en vernieuwen.

Op de Maasvlakte, bij Moerdijk en Pernis, en chemiepark Chemelot klinkt dat positief. Hier sloten afgelopen maanden multinationals veel raffinage- en chemieproductie. Investeringen in vergroening werden uitgesteld, duizenden mensen verloren hun baan. ,,Ondernemingen investeren al heel veel. De huidige eisen aan deze bedrijven om nóg sneller te verduurzamen zijn echt onhaalbaar”, aldus een topambtenaar die spreekt op voorwaarde van anonimiteit.


,,Belangrijk is nu dat de condities op orde komen, zodat bedrijven kunnen verduurzamen. Het moet nu vooral gaan over het hoe”, stelt voorzitter Ingrid Thijssen van ondernemersvereniging VNO-NCW richting de top, waar landen tot 21 november overleggen.

Groene politici vergeten soms hoe ver Nederland al is gekomen, aldus ondernemers. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), een wetenschappelijk onderzoekscentrum, meldde eerder dat bedrijven en huishoudens op koers liggen om het oorspronkelijke klimaatdoel van 49 procent minder broeikasgasuitstoot in 2030 te halen.

In september bleek al dat Nederlandse uitstoot van broeikasgassen dit jaar met ruim 3 procent is gedaald ten opzichte van een jaar eerder. Dat is een omslag: drie kwartalen ervoor steeg die uitstoot.

Verduurzaming gaat door


Volgens onderzoek van ING onder Nederlandse bedrijven met 50 tot 1000 werknemers zal twee derde dit jaar zijn verduurzaming doorzetten en versnellen. Terwijl een kwart zijn duurzaamheidsbudget verhoogt.

Tegelijkertijd is een ongekende investeringsgolf van ’groene’ ondernemers gaande. Batterijenbouwer Return haalde bijvoorbeeld deze maand 300 miljoen euro op bij pensioenbelegger APG. Grote batterijen zijn niet aan te slepen vanwege het overschot aan groene stroom.

Op zee en op land schakelen windparken de turbines honderden uren per jaar uit. Want bedrijven krijgen al die stroom niet weggewerkt. Het fonds Carbon Equity haalde nog eens 200 miljoen euro op voor nieuwe klimaattechnologie. Shell verdient nog fors aan olie en gas, maar met zijn 6 miljard euro investering in groenere techniek en schone brandstoffen troeft het alle groene start-ups bij elkaar af.

’Groene illusie’


Nederland wordt door multinationals als knotsgek gezien. Extreme milieu-eisen aan bedrijven zorgden afgelopen jaar voor een kaalslag. Industrie verdween. Op de Maasvlakte, met de grootste raffinage-installaties van Europa van Shell en BP, rond Moerdijk en Pernis en bij chemiecentrum Chemelot, zijn al duizenden banen verdwenen.

„De politiek jaagt een illusie na. Bedrijven lopen leeg, kennis verdwijnt, de concurrentie profiteert”, zeggen ze bij de branchevereniging voor de raffinage Vemobin. ,,Ondernemingen hebben veel bereikt, maar kunnen niet nóg sneller verduurzamen. Je moet het geld ook eerst verdienen.”

Treurig en typerend, zo wijst een bron die het zag gebeuren, is de sluiting van een chemische fabriek. ,,Die is daarna op de Maasvlakte ontmanteld, op een schip gezet en in India opgebouwd. En zorgt daar voor minstens zoveel CO2-uitstoot”, stelt hij.

’Geen verdiensten meer’


,,Als je hier zulke fabrieken sluit, heb je lekker snel je een lagere uitstoot bereikt. Klinkt leuk, maar je hebt geen verdiensten meer. Je wilt natuurlijk in Nederland uitstoot beperken. Dat willen bedrijven, ze investeren, maar het is te duur.”

In Nederland rijdt 80 procent nog een auto op benzine, waarvoor de raffinage vanuit ruwe olie van BP en Shell nodig blijven, typeert een energie-investeerder. ,,We focussen op energie uit wind en zon, terwijl ons energiesysteem voor 80 procent nog uit moleculen bestaat”, aldus een directielid.

,,Laten we toch realistisch zijn: Europa is verantwoordelijk voor 6 procent van alle uitstoot. Nederland dus nog minder”, zegt David Smeulders, hoogleraar energietechnologie aan de Universiteit van Eindhoven.

,,We kunnen beter zorgen dat we onze industrie op de benen houden. Onze defensie moet worden uitgebreid, dus dan kun je maar beter zorgen dat je een staalproducent bezit. Het moet ook betaalbaar blijven.”

Natuurlijk is bestrijden van klimaatopwarming nodig, aldus Smeulders. ,,Maar Nederland heeft altijd de neiging om extra doelen en eisen te stellen. Die zijn soms onrealistisch. Dan weet je dat je rechtszaken, zoals van Urgenda, krijgt omdat je die doelen niet haalt. Maak concrete doelen voor de korte termijn, die je kunt bijstellen.”

Worden alle klimaatplannen realiteit, dan warmt de aarde volgens het laatste VN-rapport aan het eind van deze eeuw op met tussen de 2,3 en 2,5 graden vergeleken met de periode voor de industrialisering. Gezien de vertraging, uitstel en afstel van afgelopen jaren is 2,8 graden opwarming realistischer, aldus de VN. Effect van ingrepen is er wel degelijk: voor ondertekening van het Klimaatakkoord van Parijs in 2015 werd gerekend op zo’n 4 graden Celcius.

De grens van 2 graden is cruciaal: vanaf dat punt zouden extremen met enorme cyclonen, langdurige regen en grote droogte niet meer te controleren zijn.

Brussel werd afgelopen maanden bestookt door ondernemers die waarschuwden voor de teloorgang van de industrie. Nederland verhoogde onder vorige kabinetten de milieu-eisen, legde een extra CO2-heffing op, en kent vier tot zes keer hogere energiekosten dan de buren, terwijl ze op het bomvolle stroomnet geen nieuwe aansluiting krijgen.

Brussel bindt in


In de late uurtjes woensdag ging Brussel deels overstag. In Belém legt de EU een afgezwakt klimaatplan op tafel. De Europese Commissie houdt haar doel van 90 procent minder uitstoot in 2040 overeind, al mogen lidstaten tot 5 procent compenseren met groene projecten van buiten de EU.

,,Met verduurzaming hebben Nederlandse bedrijven al veel bereikt. Een dergelijk doel moet Brussel koppelen aan een massief en realistisch industrietransitiepakket, dat bedrijven perspectief biedt met behoud van onze concurrentiepositie”, aldus Hans Grünfeld, directeur van VEMW namens de grootverbruikers in de industrie.

’Nog steeds klimaatactie’


,,De Europese Unie gaat met zwakkere ambities naar Belem. Maar de EU staat nog altijd duidelijk aan de kant van klimaatactie”, constateert klimaatonderzoeker Heleen de Coninck, hoogleraar aan de Technische Universiteit Eindhoven.

,,In de EU wordt de schade van klimaatverandering al gevoeld. Zie bijvoorbeeld de vreselijke overstromingen in Valencia met honderden doden tot gevolg. De bereidheid om in te grijpen is ook relatief hoog in de EU”, stelt De Coninck, plaatsvervangend voorzitter van de Wetenschappelijke Klimaatraad. ,,De EU vindt ook de meeste ontwikkelingslanden, kwetsbaar voor klimaatverandering, en China dat hoopt op meer export van duurzame technologie, aan haar kant.” Aan de andere kant zijn er landen die zich terugtrekken.

De vorige klimaattop kende veel woorden. Het blijkt dat landen al jarenlang de financiële afspraken om te investeren niet zijn nagekomen. De Coninck: ,,Er is zeker een momentum in Brazilië. Maar als je in Nederland al problemen hebt met aanleg van nieuwe offshore windparken, waar geen bieders op komen omdat de vraag niet op gang komt, dan moet je je zorgen maken. Kennelijk moeten de voorwaarden verbeteren om nog weer verder te gaan met verduurzaming.”

Schade aan Paleis op de Dam van activisten nog steeds zichtbaar.

XR wil schade aan NOS gebouw niet vergoeden

Links terreur gaat vrolijk verder

Klimaattop in Brazilie nu al een lachertje en niet serieus te nemen

https://www.telegraaf.nl/binnenland/...103918602.html


Met de groei van de wolvenpopulatie groeit de onrust in de leefgebieden. ’Het leed is groot, we moeten nu stappen maken’

Meer wolven, meer bijtincidenten, meer dood vee: in Barneveld is het vrijwel dagelijks raak

Barneveld- Volgens de recentste telling telt ons land inmiddels veertien à vijftien roedels en naar schatting ruim 160 wolven. Met de snelle aanwas groeit de onrust: de wolf doodt en verwondt vrijwel dagelijks schapen, pony’s, runderen en kleinvee.

In ’wolvenhoofdstad’ Barneveld waar zo’n tien procent van alle wolvenaanvallen wordt geteld, is het vrijwel dagelijks raak. In de maanden augustus, september en oktober zijn er, op basis van de gemelde aanvallen, meer dan 100 dieren gedood in de Gelderse gemeente. Voor deze maand staat de teller al boven de 40.

Burgemeester Jacco van der Tak maakt zich grote zorgen om de ongebreidelde groei van het aantal roedels en incidenten, die allang geen incidenten meer zijn. „Ik niet alleen, onze voltallige gemeenteraad wil actief beheer van de populatie”, stelt hij.

„Het leed dat de wolf veroorzaakt, is groot. Vooral in Stroe en Kootwijkerbroek gaat het om tientallen, laatst waren er nog 25 schapen dood bij één aanval. We moeten nu stappen maken, voordat het helemaal uit de hand loopt. Maar daarvoor zijn op dit moment helaas nauwelijks mogelijkheden.”

Wat te doen bij een ontmoeting met een wolf? Provincies geven hiervoor tips op hun website. Zoals: ’Maak jezelf groot en loop achteruit of in een grote bocht eromheen’.


„Deze adviezen kan ik niet opvolgen”, zegt Jake (achternaam bij de redactie bekend) uit Austerlitz, midden in de bossen tussen Driebergen en Zeist en beroemd om de Piramide van Austerlitz. En sinds 30 juli dit jaar ook door de aanval op een zesjarig kind door ’probleemwolf’ Bram, waarbij het kind bijt- en schaafwonden opliep.

In de problemen met handbike


„Ik ben voor vervoer afhankelijk van mijn rolstoel en handbike”, zegt Jake (37), die door een chronische ziekte sinds vijf jaar niet meer kan lopen. „Zeker ’s avonds durf ik niet meer met mijn handbike op pad, die me juist zoveel onafhankelijkheid gaf. Ik ben extra kwetsbaar; kan niet opstaan en achteruitlopen, maar ook niet van het verharde pad af. Een makkelijke prooi in wolvengebied.”

Hij wil niet overkomen als ’watje’ of wolvenhater. „Maar ik word beperkt in mijn bewegingsvrijheid. Ik ben nu afhankelijk van vrienden of familie met een auto of de WMO-taxi. Wolven zijn mooie dieren, maar ik hoef ze niet tegen te komen.”

Afschotvergunning voor ’probleemwolf’ Bram


Ondanks de afschotvergunning voor ’probleemwolf’ Bram deze zomer is het roofdier nog altijd springlevend. Afschot van GW3237m, de officiële aanduiding voor Bram, moet zorgvuldig gebeuren, zo meldt de provincie Utrecht: „De vergunning kent dan ook een aantal strenge voorwaarden waaraan voldaan moet worden. Zo is de vergunning alleen geldig binnen een bepaald gebied. Buiten dat gebied, en dus ook buiten provincie Utrecht, is deze afschotvergunning niet geldig.” Sowieso verloopt de afschotvergunning op 31 december 2025. Overigens geldt vrijwel exact hetzelfde voor de Veluwse probleemwolf Hubertus.

De Stichting Werkgroep Wolf Leusden is een van de pro-wolforganisaties die pleit voor samenleven in plaats van beheer. Zij brachten zelfs een Wolf Bram Kalender 2026 op de markt, waarmee andere pro-wolvers het roofdier ’kunnen helpen beschermen’.
Dagelijks meldingen wolvenaanvallen


In Gelderland, Utrecht, Drenthe en Friesland wordt bijna dagelijks melding gemaakt van wolvenaanvallen. Sinds vorige week is ook de provincie Flevoland aan de beurt, met zes dode schapen in twee dagen, in Biddinghuizen.

„Doordat er steeds meer roedels komen en de afgelegen plekken al bezet zijn, leven wolven steeds dichter bij bebouwing”, verklaart bioloog Floor Schouten, die de ontwikkeling van de populatie nauwgezet volgt. „Ze zijn slim en hebben van mensen niks te duchten. Dus hun natuurlijke schuwheid raken ze kwijt.”

De eerste wolf vestigde zich in 2018 op de Noord-Veluwe. Begin 2019 voegde zich hier een tweede bij. Dit paartje kreeg sinds 2019 ieder jaar jongen. De afgelopen jaren ontstonden er meer wolvenroedels en -paren. In ons land zijn op dit moment 15 tot 16 wolvenleefgebieden, bestaande uit 13 tot 14 roedels en twee solitaire wolven.

Registratie en schade


Uit cijfers van het bureau BIJ12, dat de registratie en schadebeoordeling voor de provincies verzorgt, zijn zo’n 8000 dieren (meest schapen, maar ook ander kleinvee) ten prooi gevallen aan wolven sinds de allereerste melding van drie dode schapen in Westerbork in 2015.

De afgelopen twee jaar laten een enorme piek zien. De cijfers van BIJ12 zijn up-to-date tot half augustus 2025, waar de teller op 2147 bevestigde dode dieren stond. In het hele vorige jaar waren dat er 2454. Ook blijkt uit de tabellen dat alleen dit jaar al een miljoen schadevergoeding is uitgekeerd aan gedupeerde veehouders. Dat is een derde van het totaal van drie miljoen euro over tien jaar.

Burgemeester Jacco van der Tak van Barneveld vraagt om tempo in het beleid. © Eigen foto
Burgemeester Van der Tak: „Er gebeurt veel aan preventie en voorlichting, maar het blijkt niet genoeg. De impact van de aanvallen op schapen, alpaca’s en shetlandpony’s is enorm, niet alleen in Barneveld. Ik bied een luisterend oor voor de onmacht en het onbegrip. Daarnaast blijf ik er bij staatssecretaris Jean Rummenie op aandringen om met spoed werk te maken van beheermogelijkheden.”

Omdat Europa de beschermde status van de wolf heeft verlaagd, is er meer ruimte ontstaan voor aangepast beheerbeleid. „Maar het tempo waarin wordt onderzocht welke stappen kunnen worden ondernomen, ligt veel te laag.”

De snel stijgende cijfers tonen de noodzaak aan, vindt Van der Tak. „We moeten waken voor falend beleid. Anders dreigt de wolf een voorbeelddossier te worden van het onvermogen van de overheid tot concreet handelen en het bieden van veiligheid aan haar inwoners.”
Geen schaap meer over


Na een eerste wolvenbezoek waarbij één van hun schapen werd gedood en een andere moest worden afgemaakt, begreep Alinde van den Hoorn uit Putten dat het hoog tijd was voor een serieus wolfwerend hek. De provincies bieden hiervoor subsidie aan tot 20- á 30.000 euro.

Zo gezegd, zo gedaan: een 1,80 meter hoog raster verscheen rondom het weiland achter het huis, waar het gezin acht schapen hield.

Alinde van den Hoorn met de kinderen achter het hoge wolfwerende raster. Een wolf liet zich er niet door tegenhouden. © Sjef Prins /APA Foto
Hield, want bij een tweede aanval begin deze maand bleek het dure gesubsidieerde stroomhek niet afschrikwekkend noch hoog genoeg, terwijl het 60 centimeter hoger was dan door BIJ12 wordt geadviseerd. „Weer was er een schaap dood. De twee gewonde dieren konden nog worden gehecht door de dierenarts. We hebben ze nu bij iemand anders ondergebracht die ze binnen kan houden.”


De wijkverpleegkundige, moeder van drie jonge kinderen, haalt voor de foto daarom een paar schapen uit de stal van haar moeder, tevens buurvrouw. „De dode schapen worden wel naar waarde vergoed, maar we hadden ze gewoon voor de hobby. Net zoals veel mensen in Putten. Maar veel mensen doen ze weg en nu vallen wolven ook andere dieren aan. Laatst is er nog een alpaca gepakt, maar ook geitjes, pony’s en koeien zijn niet veilig. Ook niet achter zo’n megahoog raster.”

’Noodkreten gaan door merg en been’


De maat is vol voor Henny Lensing. Met pijn in het hart doet ze afstand van de kudde Galloway runderen die sinds 1997 het natuurgebied Elperstroom begrazen. Of liever: wat er van de kudde over is. „Ik heb het ruim 25 jaar met veel plezier gedaan, maar het dierenleed staat ons te veel tegen. Ik wil geen wolvenvoer kweken.”

Natuurgebied Elperstroom, tussen Grollo en Schoonloo, wordt beheerd door Staatsbosbeheer. Henny Lensing pacht het drassige beekdal. „Op het hoogtepunt waren het drie kuddes met in totaal 120 runderen.”
Alle kalfjes weg


Begin 2023 vond Lensing een aangevreten jonge koe. Een maand later een kalfje. „Pas dan ga je erop letten; er waren veel minder kalfjes dan vorige jaren. In 2024 hebben wolven álle kalfjes opgegeten, dit jaar weer. Daarna begonnen ze aan de grotere.”

Ze spreekt van ’een moordpartij’. „Eerst vraten ze vooral van de neus en de nek. Maar tegenwoordig beginnen ze bij de achterkant. We vinden de koeien pas als ze dood zijn. Mensen in de omgeving horen ’s nachts hun noodkreten, het gaat door merg en been.”

De resterende veertig koeien probeert Lensing nu in een vangkooi te krijgen. „Dan gaan ze netjes naar de slacht. Ik vertel het nu rustig, maar elke keer als we een toegetakelde koe vinden staan de tranen in mijn ogen.”
​
’Zo zou het moeten zijn, koeien en kalfjes in het bos’, zegt Henny Lensing ​
Maar zo is de harde werkelijkheid: de ene aangevreten koe na de andere.
Haar kinderen zijn nog klein. „Buiten spelen kan niet meer. Veel ouders brengen en halen hun kinderen al naar en van school. Er zijn wel gesprekken met de gemeente en de provincie, maar het is kennelijk nog niet erg genoeg. Je kunt wachten tot het misgaat.”

Staatsbosbeheer zegt de situatie te betreuren. „Zelf zouden we de kudde graag meer tijd willen geven om zich te leren verdedigen tegen de wolf”, reageert een woordvoerder. „We onderzoeken nu alternatieven, mogelijk andere soorten grazers die weerbaarder zijn, omdat ze in een sterker kuddeverband leven. Het kost enige tijd voordat kuddes hun gedrag hebben aangepast aan de wolf; dat ze dus meer in groepsverband gaan leven om zo zichzelf en de kalfjes te beschermen.”

Bij populaire wandel- en hondenroutes in de bossen heeft de gemeente onlangs waarschuwingsborden geplaatst: ’Wees alert op wolven en houd honden aangelijnd’. Alinde: „Mensen durven het bos niet meer in, waar ze vroeger zorgeloos konden lopen. En ook aangelijnde honden zijn een prooi. Ik kan niet begrijpen dat ze het zo uit de hand laten lopen.”
​
Waarschuwingsbord in het bos bij Putten. © ROOIMANS, THIJS
Een hoog raster om het weiland waar haar vijftig paarden lopen? Niet mogelijk, zegt Deske Wijers van Stal het Vossenbroek in Emst, gemeente Epe. „Er loopt een weg doorheen en het gevaar is groot dat een paard dat gaat rollen in de stroomdraden verstrikt raakt. Dan nog: de wolf springt er overheen en de paarden kunnen in totale paniek niet vluchten.”

Aan de rand van het natuurgebied trof Deske Wijers afgelopen week in de vroege ochtend een slagveld aan. „Zeker vijf dode schapen en nog eens zoveel gewonde die angstig lagen te blèren. Ze waren nog warm, het was net gebeurd. Kun je nagaan, langs een weg met allemaal schoolgaande kinderen.”
​
Deske Wijers uit Emst vreest voor de toekomst van haar paardenstal, als de wolf ook hier zal toeslaan. © ROOIMANS, THIJS
De emoties zitten haar nog steeds hoog. „Als mijn paarden aan de beurt zijn, kan ik het bedrijf wel verkopen. Terwijl ik me altijd met hart en ziel inzet voor het paardenwelzijn, alle regels in acht neem. Maar het lijkt wel alsof wolven belangrijker zijn dan andere dieren. Moet ik dan maar wat schapen in mijn land gooien als afleiding, zodat de wolven mijn paarden met rust laten? Wat is dit voor wereld?”

Terwijl de wolf alle rechten lijkt te hebben, worden bewoners in deze regio’s gedwongen hun leven compleet om te gooien, stelt Wijers. „Mijn kleinzoon van twee mag niet meer buitenspelen en onze stagiair uit Elspeet woont inmiddels intern bij ons, zij komt echt niet meer ’s ochtends op de fiets. En met mijn drie honden, al zijn ze nog zo groot, ga ik niet meer verder dan 500 meter het bos in.”
​
Deskes honden, al zijn het nog zulke grote doggen, mogen niet meer in het bos lopen. © ROOIMANS, THIJS
Verbijsterd is ze over de mensen die blijven volhouden dat er plek is voor de wolf in Nederland. „Het zijn prachtige dieren, maar je moet ze wel beheren. Nergens in de wereld leven zo veel wolven op zo’n kleine oppervlakte als hier op de Veluwe. Voor sommige mensen gaat de natuur voor alles en telt de rest niet mee. Ik noem ze ’natuurnarcisten’.”

Vanwege aanleggen snelweg midden door het regenwoud daarvoor en kappen van giga veel bomem daarvoor...en de VS zijn er niet o.a.

https://www.telegraaf.nl/binnenland/...105993579.html


Een nieuwe kerncentrale in India. Volgens het VN-bureau zal kernenergie wereldwijd tot 2050 meer dan verdubbelen. Het zal een belangrijke bijdrage leveren aan het vergroenen van de aarde. © Getty ImagesEuropa leidt progressieve groep in onderhandelingen

Klimaattop opvallend positief over kernenergie die wereld groener kan maken: ’Je hebt een stabiele factor nodig’

Belém- Te midden van sombere geluiden op de klimaattop in het Braziliaanse Amazonegebied klinkt ook een opvallend positief geluid: kernenergie kan de planeet groener maken. De Telegraaf gaat in Belém op zoek naar technische oplossingen om de wereldwijde temperatuurstijging te beperken.

Waar in Nederland de kernenergiesector bij het vaststellen van het klimaatbeleid niet aan tafel mocht schuiven, is dat bij de Verenigde Naties wel anders. Het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA) is prominent aanwezig en stelt zelfs dat nucleaire energie „een sleutelrol” gaat spelen in het terugdringen van broeikasgassen en het versterken van de leveringszekerheid. Volgens het VN-bureau zal kernenergie wereldwijd tot 2050 meer dan verdubbelen.

Binnen het gigantische hallencomplex, dat tussen de mangrovebossen is gebouwd en tienduizenden bezoekers beschutting biedt tegen tropische stormen en hoosbuien, vertelt energie-expert Arthur Reis Martins over de stralende toekomst voor de CO2-vrije atoomstroom. „Het tegengaan van klimaatverandering is een politiek probleem, geen technisch probleem”, zegt hij stellig.

Energie-expert Arthur Reis Martins © De TelegraafSpectaculaire opmars zonnepanelen en windmolens


Zonnepanelen en windmolens maken een spectaculaire opmars, maar: „Als basis heb je een stabiele factor nodig, voor als het niet waait of de zon niet schijnt”, zegt hij. „Daarom starten wij hier de campagne #togetherisBetter”, zegt hij. „Je hebt al die energiebronnen nodig in de mix als je daadwerkelijk de uitstoot wilt verminderen.”

Martins overhandigt bezoekers een klein brokje metaal van tien gram om zelfs de grootste critici tot nadenken te stemmen. „Deze tien gram staat voor dezelfde hoeveelheid energie als een ton kolen”, legt hij uit. „Bovendien ontwikkelt de wetenschap zich zo snel dat er door recycling nog maar heel weinig afval overblijft.”

De klimaattop wordt door meerdere industrieën aangegrepen om te laten zien dat technologische ontwikkelingen razendsnel gaan. Ook in de landbouw zijn er sprongen: door zaadveredelingstechnieken van onder meer Wageningen Universiteit worden gewassen beter beschermd. Nederlandse onderzoekers spelen bovendien een rol in het tegengaan van ontbossing in het Amazonegebied. Industriereus Bayer ontwikkelt gewasbeschermingsmiddelen, maar ziet ook een verdienmodel in het verduurzamen van de luchtvaart door biobrandstof te maken uit gewassen die niet voor voeding worden gebruikt.
Nieuw klimaatbeleid


Intussen onderhandelen regeringsleiders en hun teams achter de schermen over nieuw klimaatbeleid. Europa trekt daarin ’in de progressieve groep’ samen op met Latijns-Amerika, de eilandstaten en op sommige punten Afrika, maar stuit op verzet van oliestaten in het Midden-Oosten, India en China. Of zij elkaar de komende dagen weten te vinden, blijft onzeker.

Op de klimaattop in het Amazonegebied wordt opvallend positief gesproken over kernenergie. © De Telegraaf

Doorbraak in China mbt ontdekking schone energie via kerncentrale

https://www.telegraaf.nl/buitenland/...106623030.html


De klimaattop vindt plaats in het Braziliaanse Belém. © ANP/HH, XBrand ontstaan bij klimaattop in Brazilië, bezoekers moeten locatie verlaten

BelÉm- Op de klimaattop in het Braziliaanse Belém is een heftige brand uitgebroken. Tienduizenden aanwezigen, waaronder de Nederlandse delegatie met daarin demissionair minister Sophie Hermans (Klimaat) en prins Jaime de Bourbon de Parme zijn geëvacueerd. Volgens de Braziliaanse organisatie zijn er geen gewonden gevallen.

Ook de Nederlandse pers is aanwezig in Belém en moest het gigantische hallencomplex verlaten. De tenten die speciaal voor de klimaattop zijn neergezet in het Braziliaanse Amazonegebied worden met enorme airco-installaties gekoeld vanwege de tropische temperaturen, die oplopen tot boven de dertig graden. Wat de brand voor gevolgen heeft voor het vervolg van de top is nog onbekend. Een ingewijde spreekt in elk geval over ’’chaos”.

De brand brak uit bij een van de paviljoens dicht bij de ingang van het deel waar onderhandelaars, delegatieleden, activisten en journalisten naar binnen kunnen. Beveiligers riepen mensen op te evacueren.

Na de brand zijn dertien mensen behandeld omdat ze rook hebben ingeademd. Ze werden ter plekke behandeld, meldt de organisatie in een verklaring. De brand was binnen zes minuten onder controle. De brandweer denkt dat de brand is ontstaan door een elektrisch apparaat, waarschijnlijk een magnetron.

Het conferentiecentrum blijft uit voorzorg nog zeker enkele uren gesloten. Naar verwachting gaat het centrum om 20.00 uur lokale tijd, middernacht in Nederland, weer open.

Tot de brand waren onderhandelaars verwikkeld in moeizame gesprekken over fossiele brandstoffen, klimaatfinanciering en handelsmaatregelen.

Officieel moet de klimaattop vrijdag afgelopen zijn. Het is onduidelijk of deze deadline wordt gehaald.

https://www.telegraaf.nl/financieel/...105731006.html


Chinese doorbraak in technologie kernreactor. © ANP/HHSpectaculaire doorbraak in Chinese kerncentrale maakt droom waar: oneindig veel schone energie binnen handbereik

AMSTERDAM - Ver weg in de Gobiwoestijn heeft China een stap gezet waar wetenschappers al decennia over dromen: een kerncentrale die tijdens het draaien zijn eigen brandstof aanmaakt. Daarmee is er hoop op vele eeuwen van schone brandstof. En Nederland is ook op weg.


Deze zogenoemde thorium-gesmoltenzoutreactor kan zijn benodigde splijtstof maken uit het element thorium, waarmee het zichzelf theoretisch bijna eindeloos kan voeden, stellen wetenschappers Shanghai Institute of Applied Physics in de studie waar wereldwijd positief op is gereageerd.

Kernenergie op basis van thorium wordt gezien als een duurzamer alternatief voor de huidige kerncentrales. Die draaien op uranium dat langlevend radioactief afval produceert. De Chinese reactor maakt tijdens de productie nieuwe splijtstof aan uit thorium, dat ruim beschikbaar is.

Tegelijkertijd kan het, door het toepassen van gesmolten zout als koelmiddel, warmte tot 700 graden Celsius leveren aan de industrie.

Kernsplitsing


Hoe werkt het? De reactor maakt gebruik van vloeibaar zout, waarin thorium en een startdosis aan uranium zijn opgelost. Thorium vangt dan de neutronen op, verandert in de kernbrandstof uranium-233.

Dit nieuwe uranium zorgt daarna weer voor kernsplijting: krachtige energie dus. De reactor werkt daardoor in feite als een kleine fabriek die z’n eigen brandstof aanmaakt. En werkt door terwijl de brandstof wordt bijgevuld.

Dat klinkt spectaculair. André Versteegh, kernenergie-expert in Nederland, ziet een belangrijke ontwikkelstap: „Je produceert zo geen langlevend afval. Het is een kweekreactor en die genereert zijn eigen brandstof door de bestraling van thorium, wat uranium-233 oplevert.”

Volgens hem heeft deze technologie grote voordelen: je vermijdt het radioactieve afval, dat klassieke kerncentrales zoals Borssele achterlaten.

Corrosie vreet zich in

Ook de verversing van het mengsel van brandstof en koelmiddel tijdens de productie is een hele uitdaging. „Dit Chinese bedrijf levert op dit gebied weer een stap vooruit, maar er zijn er nog wel wat meer nodig.”

Ook de Nederlandse start-up Thorizon werkt met dit type technologie aan een reactor. Zij geldt als technologisch veelbelovend en ontving bijna 43 miljoen euro aan investeringen. Thorizon ondervangt het corrosieprobleem door met wisselcassettes te werken en die elke paar jaar te vervangen. China is anderzijds rijk aan thorium.

Dat geeft het land niet alleen een energiebron die honderden jaren mee kan, dit project kan China minder afhankelijk maken van buitenlandse uraniumleveranciers.

Veiligheidsstop


Veiligheid moet bij kernreactoren na de rampen bij Chernobyl en Fukushima altijd afgetikt worden. Deze reactor werkt bij veel lagere druk dan de traditionele kerncentrales, zo luidt een pluspunt.



„Een grote uitdaging is nog de hoge corrosiviteit”, stelt hij. „Het zout tast het reactorvat en de leidingen aan.” Er is nog geen materiaal dat daar, in combinatie met de hoge temperatuur, volledig tegen bestand is.

Dat betekent volgens experts minder kans op verstoringen. In de reactor zit bovendien een soort veiligheidsstop: bij oververhitting smelt die en stroomt de splijtstof weg naar een opvangvat.

Een stralingsdeskundig noemt het „een reactor zonder de klassieke kernramp-risico’s.” Hij ziet in de Chinese resultaten grote kansen. „Dit biedt hoop voor een toekomst waarin kernenergie veiliger wordt en het afvalprobleem kleiner.”

Vanaf de jaren zestig experimenteerden de Verenigde Staten al met soortgelijke gesmoltenzoutreactoren, ook Rusland heeft ze proberen te ontwikkelen. Maar geen land heeft een volledig werkende installatie gebouwd, die zowel een reactor als brandstoffabriek is.

Versnelling


De Chinezen hebben alle ontwikkelingen in een enkele installatie gebracht: een gesmoltenzoutreactor en het zelf laten ontstaan van uranium-233. „Dat maakt het wetenschappelijk echt interessant”, aldus de Nederlandse stralingsdeskundige.

China lijkt een versnelling te pakken te hebben. „Thorium was jarenlang vooral een papieren belofte”, aldus de stralingsdeskundige. „Dit is een belangrijke stap om dat idee te testen in de praktijk. Maar er is nog veel nodig, voor 2030 is die er niet.”

En de reactor moet toch nog altijd starten met een hoeveelheid uranium of plutonium. Helemaal zelfvoorzienend is zij dus niet. Versteegh: „De Chinezen doen goed werk, maar dat gebeurt op meerdere plekken, ook in Nederland. Er moet nog heel veel worden ontwikkeld.”

Dit is „nog lang geen eindstation”, aldus een andere expert. „De toepassing in de praktijk is nog wel een eindje weg.”

https://www.telegraaf.nl/financieel/...106755374.html


,,We hebben drie locaties waar de kerncentrales kunnen”, zegt gedeputeerde Jo-Annes de Bat. © PROVINCIE ZEELANDKabinet zoekt ruimte voor nieuwe kerncentrales: ’Zeeland kan ze plaatsen, ook in schepen’

MIDDELBURG- Kernenergie lag jaren stil. Met de grote stroomvraag wil het kabinet nu vier kerncentrales bouwen. Maar het ontdekt gaandeweg dat ’de juiste kennis’ nodig is. Zeeland heeft dan met de Borssele-centrale de beste kaarten, het breidt die kennis snel uit. En vindt drijvende kerncentrales in zijn delta naast die op land ook een optie.

Zeeland heeft zijn voorstellen zojuist neergelegd bij de formateurs. Voor de twee kerncentrales heeft de provincie vijf maanden gepuzzeld met bewoners, bedrijven en gemeenten. ,,Het Rijk heeft drie locaties in beeld in Zeeland”, zegt gedeputeerde Jo-Annes de Bat.

De Zeeuwen maken vaart. Afgevaardigden reisden onlangs naar Canada. Dat draait voor 15 procent op kernenergie dankzij 22 reactoren. De Bat ondertekende een intentieverklaring voor samenwerking met de technische universiteit van Ontario, gespecialiseerd in nucleaire opleidingen.

Reactoren in serie aan elkaar


Met experts bezocht hij daar de bouwplaats van de allereerste westerse kleinere kerncentrale, de small modular reactors (SMR). Die worden in serie al in de fabriek gebouwd en ter plekke in elkaar gezet. Zeeland kondigde in augustus de oprichting van het eigen Kenniscentrum Nucleair aan.

,,Het Rijk bepaalt de plaats uiteindelijk. Het is ook aan de Zeeuwen om zich over de keuze uit te spreken”, zegt De Bat. ,,En we hebben er hier al een werkende kerncentrale, die volcontinu draait.” Nieuwe centrales bieden Zeeland banen, bedrijven willen dicht bij energieknooppunten en de machtige delta aan de Noordzee zitten.

Het kabinet heeft een voorkeur voor de aaneen te schakelen SMR-reactoren getoond. In Nederland ontwikkelt de start-up Thorizon een SMR, een gesmoltenzoutreactor, met inmiddels 43 miljoen euro subsidie. ,,Het liefst beginnen we hier dan met de eerste twee SMR’s”, stelt de gedeputeerde. Die zouden in 2035 gereed kunnen zijn.

,,Met die keuze houd je tempo. De volgende twee hangen nog in de lucht. En de voorlopige locatiekeuze voor de eerste is pas volgend jaar, hè. Wil je goed met je inwoners in gesprek gaan, dan moet je hen helder kunnen melden wat er komt. Kies ook duidelijk voor die SMR’s. Zeg dat we koploper in Europa willen worden”, vult hij aan. ,,Want het duurt geen tien jaar meer voordat die hun intrede doen. Dan moet je er, met alle aanvragen uit alle landen, gewoon vooraan bij zitten. We hebben de mogelijkheden hier.”

Niet onbelangrijk: CDA’er De Bat schreef met zijn sinds 2015 opgebouwde expertise en netwerk mee aan het verkiezingsprogramma van de partij die nu het motorblok van het nieuwe kabinet lijkt te vormen. CDA-partijleider Henri Bontenbal is voorstander en heeft bovendien vrij onomstreden in de Kamer de meeste kennis van kernenergiesystemen. Ook D66, waarmee het CDA een formatiepoging waagt, steunt kernenergie net als de VVD.

Eigen ’kenniscluster’ kernenergie


Kies er dan voor snel een breed ’kenniscluster’, met alle ervaring en expertise over kernenergie op te bouwen, vult hij aan. ,,Die kennis is afgelopen jaren uit Nederland verdwenen. Dat moeten we samen weer opbouwen. Dat betekent investeren. Die bereidheid maakt, als het om innovatie gaat, of je kunt doorpakken met centrales.”

Want heeft de politiek die keuzes vastgelegd, dan loont het bijvoorbeeld voor jongeren of afgestudeerden om zich op kerncentrales te richten en voor bestuurders aannemers om met potlood woningbouw in te tekenen.

Na jaren verzet in Den Haag is er na de Russische inval in Oekraïne – binnen en buiten de politiek - voor eigen kernenergie in Nederland. Die energiebron zonder CO2-uitstoot is dag en nacht beschikbaar, en vult op de gaten als zon- en windenergie het laten afweten. De centrales nemen ook minder ruimte in.

Stroomversnelling


Kernenergie raakt, na de eerste voorbereiding vanaf 2022, in een Nederlandse stroomversnelling. De TU Delft breidt zijn in decennia fors uitgedunde opleiding weer uit. Hand in hand met de enige centrale in Borssele en de reactor in Petten, die uranium louter voor medische toepassingen verwerkt. Het ministerie van Klimaat en Groene Groei versterkt zijn afdeling met talloze kernenergiespecialisten.

Behalve met de Canadezen, werkt Zeeland sinds juli al samen met de Britten, die bij Hinkley Point de grootste Europese kerncentrale bouwen. ,,Het helpt om onze kennisontwikkeling te versnellen”, aldus De Bat.

Maar kernenergie ontwikkelen vergt decennia. Het kabinet kondigde onlangs aan de in 1973 geopende centrale in Borssele met 485 megawatt capaciteit - 3 procent van al onze elektriciteit - toch weer langer open te houden. Zijn levensduur werd al eens verlengd. De realiteit botst ook op politieke ambities: de drie grote private ontwikkelaars, die zich eerst hongerig meldden om in Nederland de eerste centrales te bouwen, zijn afgehaakt. Het werd te duur.

Potentie in Zeeland


Demissionair minister Hermans (Klimaat en Groene Groei) tuigt daarom sinds oktober NEO NL op, een staatsbedrijf dat de bouw van twee nieuwe kerncentrales moet ’financieren en exploiteren’. De eerste centrale zou in 2035 starten.

Zeeland biedt Nederland veel kansen, betoogt Bas ter Weel, directeur van SEO Economisch Onderzoek, in een recente studie. De ligging met Borssele is ideaal, maar de lokale arbeidsmarkt is zeer krap. Zeeland zal gespecialiseerde mensen moet lokken om zich te vestigen, stelt hij. ,,Het is daarom belangrijk het moment nu te benutten. Je moet als kabinet in je regeerakkoord deze route voor kernenergie als dé grote ambitie opschrijven.”

Bedrijven en provincies lonken in heel Nederland naar die kleine centrales. Dat zouden er tientallen kunnen zijn. De overheid heeft ook de wettelijke verplichting om alle locaties zorgvuldig te onderzoeken. Maar dat kost - met alle procedures en rechtszaken - heel veel tijd.

,,Je moét zorgvuldig werken. Maar Nederland zou vroeg keuzes kunnen maken. Als je de SMR’s morgen zo van de plank kan leveren, zou het mooi zijn. Maar zover zijn we nog niet. Ontwikkelen vergt tijd. Dat hebben we afgelopen jaren hier gedaan. Je moet die kennis niet weggooien.”

De Bat is ook in gesprek met AllSeas, het Delftse offshore bedrijf dat kleine SMR’s op schepen wil bouwen. Het investeert daarin 300 miljoen euro. Zevenhonderd stuks zitten in hun scenario. Drijvende kerncentrales in het waterrijke Zeeland zijn dan ook een optie voor de provincie, zegt De Bat voorzichtig. ,,Al levert deze maar 25 megawatt capaciteit. We staan er evengoed voor open en willen niets uitsluiten. Bij alles geldt uiteindelijk: past het of past het niet.”

Klimaattop is weer niet echt effectief...

https://www.telegraaf.nl/binnenland/...106997358.html


Op de klimaattop in Belém is, na een lange nacht doorvergaderen, toch nog een deal bereikt. © Afp

Harde afspraken over fossiele brandstoffen ontbreken

Chagrijn over opbrengst klimaattop Belém, maar ook optimisme: ingewijden melden ’constructieve gesprekken’ met China

Belém- De Europese Unie legt zich neer bij de slotteksten van de klimaattop in Brazilië, ook al ontbreken harde afspraken over het terugdringen van fossiele brandstoffen. Hoewel het in Belém veel ging over afbouw van fossiele brandstoffen, is daarover niets afgesproken. De EU is daar erg ontevreden over, maar stemde toch in, omdat er niet meer inzat.

Na slopende nachtelijke onderhandelingen - en een dag na de deadline - stuurde voorzitter André Corrêa do Lago zaterdagochtend de teksten rond. EU-onderhandelaars onder leiding van Eurocommissaris Wopke Hoekstra stemden in, waarna applaus klonk in het Amazonegebied. Na afloop zei hij: „Het is niet perfect, maar een stap in de goede richting.”

Achter schermen klimaattop Belém klinkt chagrijn


Achter de schermen klinkt veel chagrijn. De slotverklaring bevat geen concrete plannen voor het afbouwen van olie, gas en steenkool. Een voorstel voor ’routekaarten’ sneuvelde door verzet van olieproducerende landen. Vooral het blok van Arabische landen en Rusland hield de boot af, tot groeiende frustratie bij Europese diplomaten. De oliestaten wilden zelfs eerdere afspraken afzwakken, klinkt het achter de schermen.

Demissionair minister Sophie Hermans (Klimaat) zegt dat het toch ’waardevol’ is dat er nu een akkoord ligt. ,,Natuurlijk hadden we graag concretere afspraken gezien op het terugdringen van CO2-uitstoot, maar we zien genoeg aanknopingspunten om mee verder te gaan. Internationale samenwerking blijft cruciaal, onder meer voor een gelijk speelveld”, stelt zij.



,,Ieder land moet zijn steentje bijdragen. En we moeten er voor zorgen dat hulp terechtkomt bij landen die het echt nodig hebben. De oproep van Nederland en Europa was om nu te focussen op de uitvoering van de plannen en de afspraken die er liggen. En ons niet af te laten leiden door discussies over ambitie. Hier gaan wij samen met een groep gelijkgestemde landen aan doorwerken.”

’Constructieve gesprekken’ met China


Tegelijkertijd klinkt er ook voorzichtig optimisme: met China, ’s werelds grootste CO2-uitstoter, zouden ’constructieve gesprekken’ zijn gevoerd, melden meerdere ingewijden aan De Telegraaf.

Ook het behoud van bossen krijgt aandacht: landen worden opgeroepen om ontbossing vóór 2030 te stoppen en terug te draaien. Wat betreft ’klimaatfinanciering’ roept de tekst op om het geld voor adaptatie tegen 2035 te verdrievoudigen. Arme landen, bijvoorbeeld vanuit Afrika, drongen hierop aan.

De EU benadrukt dat dit geld uit de bestaande klimaatpot moet komen, die vanaf 2035 minimaal 300 miljard dollar moet bevatten. De volgende klimaattop zal in Turkije plaatsvinden. Hierover was maandenlang gedoe, omdat ook Australië de top wilde organiseren. Er is nu een compromis gemaakt: de Turken organiseren de top, de Australiërs nemen het voorzitterschap op zich.

https://www.telegraaf.nl/binnenland/...106670577.html


Donald Trump is op de klimaattop in Belém alleen aanwezig als standbeeld. © ANP / EPAKlimaattop Belém gaat laatste dag in

Meer tanks, raketten en vliegtuigen betekenen ook meer CO2-uitstoot: ’Maar veiligheid heeft voorrang op klimaat’

Belém- Hoe groen kan het leger eigenlijk worden? Die vraag hangt in de lucht boven de klimaattop in het Braziliaanse Belém, waar wereldleiders nog altijd geen akkoord hebben bereikt over extra klimaatbeleid.

Donderdag brandde een deel van het hallencomplex in het Amazonegebied af en werden ook de Europese en Nederlandse regeringsdelegaties geëvacueerd. Vrijdag wordt er echter weer verder gesproken.

Terwijl onderhandelaars in de tropische hitte soebatten over emissiereducties en duurzame energie, werd op de NAVO-top eerder dit jaar in Den Haag juist wel een succes behaald. Daar werd besloten dat de norm voor defensie-uitgaven wordt verhoogd naar 5 procent van het bbp. Dit tot vreugde van de Amerikaanse president Donald Trump. Op de klimaattop is zijn verschijning slechts als standbeeld (gemaakt door een activist) aanwezig, met daaronder vooral protestteksten.

Trump gelooft niet in klimaatbeleid en heeft Belém daarom geboycot. Toch zal zelfs de grootste klimaatontkenner erkennen: meer tanks, raketten en vliegtuigen betekenen ook: meer CO2-uitstoot.

Uitzondering voor defensie


Hoeveel broeikasgas de lucht in wordt geblazen door het leger, bijvoorbeeld tijdens trainingen? „Die uitstootgegevens zijn niet openbaar. Defensie heeft daarvoor een uitzondering gekregen”, vertelt Louise van Schaik, klimaatexpert bij instituut Clingendael aan De Telegraaf. Volgens haar zouden zulke cijfers tegenstanders inzicht geven in oefeningen en hun intensiteit. Toch zijn de ramingen fors. „Er wordt weleens ingeschat dat de uitstoot van alleen al het Amerikaanse leger gelijk is aan de CO2-uitstoot van heel Zweden.”

Hoogleraar internationale betrekkingen Rob de Wijk wijst ook op de gevolgen van de Europese herbewapening. „Nu Europa fors in defensie gaat investeren, komt dit overeen met de extra uitstoot van een land als Brazilië, zo is de schatting.”
Veiligheid voorrang op klimaat


Toch noemt hij het onvermijdelijk. „Veiligheid van ons continent heeft prioriteit boven het klimaat. Er wordt nu gekozen voor veiligheid op korte termijn. Dat is nodig voor de afschrikking. En ja, er is bij technische universiteiten gekeken of een tank op batterijen kan rijden, maar dat blijkt onhaalbaar.” Hij vindt de herbewapening van Europa verdedigbaar, omdat oorlog óók enorme sporen achterlaat. „Als je alleen al kijkt naar de gigantische milieugevolgen die zijn ontstaan nadat Rusland Oekraïne is binnengevallen, dan kun je nagaan dat we veel hebben om te beschermen.”

Meer tanks en raketten betekent ook: meer CO2-uitstoot. © Vincent Jannink
De verhoging van de NAVO-norm legt desalniettemin in Belém een dilemma bloot: hoe combineer je veiligheid met klimaatdoelen? Eurocommissaris Wopke Hoekstra (Klimaat) benadrukt dat veiligheid vooropstaat, zo vertelt hij aan De Telegraaf in Belém. „Verschuivingen in de economie leveren altijd plussen en minnen op. Maar eerlijk gezegd: het is essentieel dat we doorgaan met het ledigen van de geopolitieke noden en de veiligheidsissues die we hebben. Dat staat voor mij als een paal boven water.”

Nooit meer afhankelijk worden van Russen


Hoekstra wijst daarbij op de noodzaak van autonomie. „Wat voor mij heel essentieel is, is dat we naast de klassieke herbewapening werken aan onafhankelijkheid. Dat betekent dus gewoon dat je de weerbaarheid van je economie, van je elektriciteitssysteem en van je energieopwekking fundamenteel verbetert. En nooit meer in de val trapt van afhankelijkheid van Rusland of anderen voor zoiets wezenlijks als brandstof.”

Demissionair minister Sophie Hermans (Klimaat) ziet juist helemaal geen tegenstelling tussen veiligheid en klimaat. „Heel vaak zie je in discussies: het is óf klimaat óf economie óf veiligheid. Ik geloof dat niet. Het is en, en, en. Dat kan alleen maar hand in hand gaan. Energie is daarin de rode draad qua weerbaarheid en onafhankelijkheid. Ook als je naar het rapport van Mario Draghi kijkt: daarin staat dat de economie van de toekomst schoon is, gedecarboniseerd en draait op eigen energie. Dat maakt ons concurrerend ten opzichte van de rest van de wereld.”

In de defensie-industrie is ook doorgedrongen dat klassieke brandstofvoorzieningen kwetsbaar zijn. Daarom wordt onder meer ingezet op elektrische drones. © Mischa Keijser
Ook de Nederlandse klimaatgezant en prins Jaime vat het in Belém in een gesprek met De Telegraaf kernachtig samen: „Er bestaan verschillende tinten groen. Maar je hebt militair groen én groen klimaatbeleid nodig.”
Gaspijpleidingen kwetsbaar


Intussen groeit ook binnen de defensie-industrie het besef dat klassieke brandstofvoorzieningen zwakke plekken zijn, ziet Clingendael-expert Van Schaik. „In de defensie-industrie is doorgedrongen dat juist raffinage-locaties, olie- en gaspijpleidingen en brandstofstations enorm kwetsbaar zijn gebleken bij een militair conflict. Kijk maar naar wat er in Oekraïne en Rusland gebeurt. Daarom wordt gekeken naar alternatieven, zoals elektrische drones. Ook schepen zullen vaker nucleair aangedreven worden”, zo schetst zij een van de oplossingen.

https://www.telegraaf.nl/opinie/klim...105332588.html

Klimaathypocrisie op VN-top in Brazilië

In het hart van de Amazone – ’de longen van de wereld’ – worden tienduizenden bezoekers ingevlogen, cruiseschepen afgemeerd wegens hoteltekort en zelfs stukken regenwoud gekapt om een snelweg aan te leggen.

Alles om wereldleiders, ministers en diplomaten comfortabel te laten vergaderen over het redden van datzelfde regenwoud. Het is moeilijk een groter symbool van klimaathypocrisie te bedenken.

Nederland schuift graag aan op de dertigste VN-klimaattop in het Braziliaanse Belém. Dick Schoof is al geweest. Komende week proberen Sophie Hermans (VVD), klimaatgezant prins Jaime de Bourbon de Parme en een batterij onderhandelaars de ’Nederlandse inzet’ over het voetlicht te brengen.

China nog altijd grootste uitstoter CO2


Ons land zet in op ’ambitieuze klimaatafspraken’. Terwijl uit het nieuwste VN-rapport blijkt dat juist Europa zijn CO2-uitstoot als enige van de zes grootste uitstoters wist te verlagen. Slechts 6 procent van de mondiale CO2 komt nog uit de EU, 94 procent komt van elders. Sinds Parijs is de verwachte opwarming gezakt van bijna 4 graden naar zo’n 2,3 tot 2,5.

Die daling komt deels door enorme investeringen in wind en zon. Maar ook door het verdwijnen van industrie die elders weer opduikt. Daar zit dan ook het echte probleem: alleen Europa vergroent. Grootmacht China roept wel heel hard dat het klimaatverandering heel serieus neemt, maar de bijbehorende plannen zijn nog weinig ambitieus. Amerika laat het – dankzij Trumps vertrek uit Parijs – zelfs volledig afweten.

Nederland moet daarom realistisch zijn. Terecht wijzen Nederlandse bedrijven er op dat onze industrie leegloopt door onhaalbare klimaateisen. Nóg strengere regels zullen banen kosten en vergroening juist vertragen. Draagvlak en een krachtige economie vormen de ruggengraat van klimaatbeleid. Wie geen geld verdient, kan ook niet investeren in duurzaamheid.