Banner mainpage

Collapse

Announcement

Collapse
No announcement yet.

Klimaat

Collapse
X
 
  • Filter
  • Time
  • Show
Clear All
new posts

  • #26
    Klimaatstrijders moeten straks niet zeuren als er op andere gebieden straks achterstanden zijn omdat er miljarden weggepompt worden in de klimaat bodemloze put

    Comment


    • #27
      Wie had gedacht dat de VVD samen met D66 ons land naar een financiele afgrond zou brengen via hun miljardenverslindende klimaatprogramma.

      Comment


      • #28
        https://www.ad.nl/politiek/van-der-w...ders~a1633f03/

        ja deze VVD minister is ook bevangen net als Rutte door het Jetten en Klaver klimaatvirus....

        Comment


        • #29
          https://www.telegraaf.nl/nieuws/4157...t-de-oplossing

          ’Boer is de beste natuurbeheerder die er is’
          Baron als stikstofpionier: ’Is dit dé oplossing?

          Veehouders rond natuur moeten straks, áls ze al door mogen, veel minder koeien houden. Dat volgt uit de stikstofplannen van minister Van der Wal, waar het kabinet deze week een klap op geeft. Hoe overleeft een boerderij dat? Op landgoed Mariënwaerdt pioniert Frans baron van Verschuer met een antwoord. „Wij maakten de radicale draai wat betreft natuur en milieu ruim twintig jaar geleden al. Het was zwaar. Maar het heeft ons geen windeieren gelegd.”

          Langs de rivier de Linge banjert Frans baron van Verschuer in nette schoenen, en met colbert en stropdas, door het hoge gras. Met een ruk trekt hij één van de vele ridderzuringen, die fier boven het gras uitsteken, uit de grond. „Dit is echt een plaag”, zegt het hoofd van het duizend hectare grote landgoed. „Maar ja, spuiten doen we niet meer. We proberen het onkruid met wisselteelten onder de duim te houden.”



          De aanblik van alle zaadverstuivende onkruid – ’langs de bosrand staan wel honderd soorten’ – zou een gangbare boer pijn doen aan de ogen. Maar het weiland herbergt meer bijzonders: overal bloeit groene en rode klaver. „Onze stikstofgift is beperkt, omdat we geen kunstmest gebruiken en beperkt organische mest”, zegt Van Verschuer. „Toch komt er genoeg stikstof in de bodem: klaver bindt stikstof uit de lucht en zorgt zo voor natuurlijke bemesting.”



          Met haar fraaie lanen, bos en luxe boerderijwinkel trekt Heerlijkheid Mariënwaerdt jaarlijks een kwart miljoen bezoekers. Voor de eeuwwisseling was dit nog een traditioneel, intensief akkerbouw- en melkveebedrijf. „We hadden een gifkast groter dan dit kantoor. Alles was gericht op een zo hoog mogelijke opbrengst.” Toch voelde dat niet goed. En dus koos de baron, in overleg met familie, voor een koerswijziging richting biologisch.

          Ruim twintig jaar later voldoet het akkerbouw- en melkveebedrijf aan alle stikstofdoelen die minister Christianne van der Wal (Natuur) zich wenst. „Omdat we biologisch boeren, stoten we minder stikstof uit. Ten tweede bestaat een derde van ons landgoed uit bos: ook dat geeft een extensieve bedrijfsvoering.” De draai van massaproductie naar exclusieve verkoop onder eigen label, tot in Duitse natuurwinkels, zorgt bovendien voor een financieel fundament. „Het heeft ons geen windeieren gelegd.”
          Oplossing


          „Is dit de oplossing voor de stikstofcrisis?”, vraagt de Nieuwkoopse wethouder Guus Elkhuizen zich af. Twaalf jaar vocht hij in het Groene Hart voor een oplossing tussen botsende agrarische- en natuurbelangen. Het dossier zit na talloze ministers, rapporten en ambities nog steeds ’muurvast’. „Nu gaat het weer over opkoop en onteigening, terwijl het doel moet zijn: het halen van natuurdoelen.”

          Tot Elkhuizen stuitte op de aanpak van dit Gelderse landgoed. „Toen dacht ik: ’Dit moeten veel meer mensen weten.’ Want de metamorfose van Mariënwaerdt heeft zowel geleid tot een belangrijke verbetering van de natuur als tot een nieuw verdienmodel. Dat moet ook elders kunnen lukken.”

          De belangrijkste les uit de transitie is dat je landbezitters niet hoeft te verjagen voor natuurherstel: „Het is de grootste denkfout in het huidige beleid”, zegt de baron. „’Als we betere natuur willen, moet de boer weg’. Maar de boer is juist de beste natuurbeheerder die er is. Dreigen met onteigening is sowieso de verkeerde aanpak. Als je een boer wilt verleiden naar natuurvriendelijker productie, leg je hem niet tegelijkertijd een strop om zijn nek.”
          Uitgekocht


          Natuurlijk, de boer is niet heilig en moet meebewegen. Wie wil stoppen, mag worden uitgekocht. „Dan kan de rest extensiever produceren.” Dat betekent: met minder dieren op dezelfde oppervlakte. Mariënwaerdt telt geen anderhalf of twee koeien per hectare, maar slechts één. Minder dieren geeft minder uitstoot van ammoniak, precies wat rond Natura 2000-gebieden de bedoeling is. En dan nog ligt de boerderijwinkel vol kaas en vlees van eigen vee.

          Van Verschuer benadrukt dat het concept ook elders toepasbaar is. „Neem de Nieuwkoopse Plassen. Ik zou proberen om met een aantal boeren zo’n zelfde landgoedfunctie te creëren. Sommigen willen misschien stoppen, de rest kan dan extensiever door.” Toerisme werkt ook in het Groene Hart als pijler. Aanleg van bos helpt eveneens voor een lagere uitstoot. Elkhuizen: „We hebben toch al de plicht meer bos aan te leggen.”

          De route die Mariënwaerdt wijst, met biologische en natuur-inclusieve productie, komt overeen met wat eurocommissaris Timmermans bepleit. Toch begrijpt Van Verschuer de aarzeling of een concept van landgoederen, met toerisme, bos en exclusieve waar, overal zal werken. „In provincies als Flevoland, Friesland en Groningen blijft vast plek voor intensieve teelten.”
          Traditie


          Over zeven jaar, in 2029, bestaat het landgoed, dat begon als Norbertijner abdij, exact 900 jaar. Baron van Verschuer koestert de traditie én de biodiversiteit. Vlak voor de eeuwwisseling, tijdens een extreem nat najaar en de moeizame oogst van verdronken aardappelen, droomde hij ervan zijn agrarische waar onder eigen label te verkopen. Dankzij de biologische ommezwaai ruim twintig jaar geleden is hij daarin geslaagd. Het zorgde er bovendien voor dat Heerlijkheid Mariënwaerdt nu zonder kleerscheuren de stikstofcrisis doorstaat. „Door toeval zijn wij pionier geworden.”

          Comment


          • #30
            Kijk...zo kan het dus ook.

            Comment


            • #31
              er zijn altijd meerdere vormen van oplossingen, maar we zijn ook met de neus op de feiten gedrukt door de oorlog dat we onze eigen boeren hard nodig hebben voor onze eigen voedselverziening

              Comment


              • #32
                https://www.ad.nl/lezersbrieven/reac...aaid~a67aadb4/

                Reacties op bikkelhard stikstofbeleid: ‘Een groot aantal boeren wordt de nek omgedraaid’


                ‘Er slimmere manieren zijn om de stikstofuitstoot te verlagen’ en ‘Donny M. lijkt wel het slachtoffer dat verkeerd is behandeld': dit zijn enkele reacties op nieuwsonderwerpen die lezers bezighouden. Hieronder de lezersbrieven die in de krant van woensdag 8 juni verschenen. Je kunt zelf een reactie insturen via brieven@ad.nl.

                Stikstof | Boeren zijn te belangrijk voor voedselvoorziening


                Oproer binnen coalitie om stikstofplannen’ (AD 7-6). Boerenorganisatie LTO vreest een grootschalige kaalslag als het kabinet de stikstofuitstoot vooral wil verlagen door boerenbedrijven te sluiten. Door de coronacrisis en de oorlog in Oekraïne hebben we geleerd dat het goed is gedeeltelijk zelfvoorzienend te zijn op het gebied van medicijnen en energie. Anders ben je overgeleverd aan landen die vaak eerst of alleen aan zichzelf denken. Onze voedselvoorziening lijkt me essentieel en ik ben ervan overtuigd dat er slimmere manieren zijn om de stikstofuitstoot te verlagen dan een groot aantal boeren de nek om te draaien.

                GroenLinks en PvdA | Die twee partijen houden geen kiezers meer over


                GroenLinksers keren zich tegen fusieplan met PvdA’ (AD 7-6). Natuurlijk wordt het niets om twee tanende linkse partijen bij elkaar te zetten. De leiders willen dat wel, omdat dan het linkse blok groter gaat worden, denken ze. Het zal bij de grond afbreken vanwege de tegenstellingen in deze partijen. Ze houden straks beiden geen kiezers meer over.


                Comment


                • #33
                  Wanneer leren jullie nou eens dat klimaatbeleid en stikstofbeleid 2 verschillende dingen zijn... een beetje moedeloos word ik er van.. ik had op meer intelligentie gehoopt hier. Is er een scheikundige in de zaal die het verschil kan uitleggen tussen CO2 en N(x) op een boerenpummel-manier? Hellup, ik ben maar bioloog..

                  Comment


                  • #34
                    CO2 heeft toch effect op het klimaat., of het nu klimaat beleid is of stikstof beleid, beide gaan de lucht in en de lucht heeft geen grenzen bij de landen dus het heeft weinig effect wat we als klein landje er aan doen, hoe jammer dan ook

                    Comment


                    • #35
                      het is dat het moet vanwege klimaatverdrag en uitspraak rechter, anders boetes voor Nederland. Voor de rest wordt dat geld voor zowel klimaat als stikstof problematiek weggegooid. Het is de keiharde realiteit.

                      Comment


                      • #36
                        De wolf is terug, de vos, de bever, de eland komt terug, het water is schoner dan ooit, allemaal door beter klimaat, of?

                        Comment


                        • #37
                          ...doordat er een aantal gebieden beter beschermd worden. Google eens natura 2000 of ecologische hoofdstructuur. Dus dat heeft niks met klimaat te maken..noppes..hooguit met stikstofbeleid.

                          Comment


                          • #38
                            Originally posted by Ed Raket View Post
                            CO2 heeft toch effect op het klimaat., of het nu klimaat beleid is of stikstof beleid, beide gaan de lucht in en de lucht heeft geen grenzen bij de landen dus het heeft weinig effect wat we als klein landje er aan doen, hoe jammer dan ook
                            ..en daarin zit je compleet fout.. co2 gaat inderdaad ver over grenzen en is een mondiaal probleem...stikstofdepositie is juist erg lokaal. heel erg lokaal. De stikstof uit de Brabantse mega-stallen zal de heide op de Veluwe nauwelijks bereiken.

                            Comment


                            • #39
                              https://www.wyniasweek.nl/nederland-...elf-te-danken/

                              Nederland heeft de ‘stikstofcrisis’ helemaal aan zichzelf te danken

                              In november 2019, twee maanden voor het uitbreken van de coronapandemie, wekte Mark Rutte de indruk dat zijn wereld instortte omdat de Raad van State een streep had gezet door het gejongleer van zijn kabinetten met de regels voor stikstofuitstoot, het Programma Aanpak Stikstof (PAS).

                              ‘Stikstof’ betekent in dit verband: stikstofoxiden en ammoniak, stoffen die direct of indirect als mest voor planten werken. Ze worden vooral uitgestoten door landbouwbedrijven, en in mindere mate door autoverkeer en de industrie.



                              Voor beschermde natuurgebieden, de Natura2000 gebieden, gelden ‘kritische depositiewaardes’ voor stikstof. Een boer met een paar honderd koeien in de wei kan een overschrijding van de kritische depositiewaarde in een Natura2000 gebied kilometers verderop veroorzaken.

                              Anders dan vaak wordt gedacht, heeft Nederland als geheel geen stikstofprobleem. Al deze heisa gaat over de stikstofdepositie in een enige tientallen ‘overbelaste’ Natura2000 gebiedjes, die vaak maar een paar hectare groot zijn. Afgezien van de Veluwe en de strook Noordzeeduinen inclusief de Waddeneilanden, zijn Nederlandse Natura2000 gebieden postzegeltjes natuur in een land dat zelf een postzegel op de Europese landkaart is.
                              Het gaat om een Europese richtlijn? Waarom is er dan alleen in Nederland stikstofcrisis?


                              Dat komt vooral omdat Nederland klein en dichtbevolkt is. In landen als Frankrijk of Italië zit er veel meer ruimte tussen landbouwbedrijven en natuurgebieden, en omdat natuurgebieden er veel groter zijn, wordt de kritische depositiewaarde er minder makkelijk overschreden.

                              Stikstof is dus een wezenlijk ander probleem dan CO2, waarbij het gaat om de totale uitstoot, en het niet uitmaakt waar dat gebeurt.

                              Tot overmaat van ramp zijn juist Nederlandse ecologen geobsedeerd door ‘schrale’ natuur: ‘overbelaste’ Natura2000 gebieden bestaan uit heide en veen, en die danken hun bestaan aan een nijpende schaarste aan meststoffen. Die zijn daarom buitengewoon kwetsbaar voor stikstofdepositie. Ook in dat opzicht is Nederland speciaal.
                              Wil de EU die ‘schrale’ natuur beschermen door harde stikstofeisen te tellen?


                              Welnee. Europa stelt geen eisen aan de stikstofdepositie, dat doet Nederland zelf. We zijn slechts verplicht te voldoen aan de Habitat-richtlijn, die stelt dat we in de Natura2000 gebieden moeten streven naar een ‘gunstige staat van instandhouding’. Daar wordt nota bene niet eens een termijn voor genoemd.

                              Het is ook juridisch onduidelijk, of dit gaat over alle dier- en plantensoorten in zo’n gebied, of alleen de soorten die oorspronkelijk de reden waren om het als Natura2000-gebied aan te wijzen. EU-landen interpreteren dit heel verschillend.

                              Stikstof is maar één van de factoren die meespelen bij die ‘gunstige staat van instandhouding’, en meestal is onbekend welke invloed dit heeft. Sommige Natura2000-gebieden blijken in de praktijk niet of nauwelijks last van te hebben van die ‘overbelasting’ met stikstof. Al in 2019, in het rapport Stikstof in Perspectief, hekelde het Planbureau voor de Leefomgeving deze obsessie met Kritische Depositiewaardes.
                              Maar we kunnen toch niet toezien hoe onze natuur steeds meer stikstof toegediend krijgt?

                              Nee, maar daar is ook geen sprake van. Sinds de jaren negentig is de Nederlandse uitstoot van stikstofoxiden met een factor drie teruggedrongen, en de uitstoot van ammoniak met een factor twee. Dat komt door schonere auto’s, schonere industrie en milieumaatregelen in de landbouw. Met alle technische vernieuwing die gaande is – zoals: steeds meer elektrische auto’s – zal die dalende trend zich voortzetten, ook zonder draconische maatregelen als het liquideren van boerenbedrijven.
                              Is het niet logisch dat wordt ingegrepen als in een natuurgebied teveel stikstof wordt gemeten?

                              Misschien, maar de stikstofdepositie in Natura2000 gebieden wordt niet gemeten. Eigenlijk is de stikstofcrisis vooral een virtuele exercitie. Iedereen die iets doet dat in principe stikstof uitstoot, moet dat invoeren in AERIUS, het officiële computermodel van het RIVM. Dat rekent dan uit of, zeg, de bouw van een rijtje huizen leidt tot een overschrijding van de stikstofnorm in een Natura2000 gebied twintig kilometer verderop.

                              Die normen zijn zo streng, dat overschrijdingen niet te meten zijn: het gaat om hoeveelheden stikstof overeenkomend met één hondendrol per hectare natuurgebied per jaar. Die normen zijn in 2015 trouwens nog verder aangescherpt.

                              Ook maakt AERIUS geen onderscheid tussen structurele en incidentele overschrijding. Een boerenbedrijf stoot stikstof uit zolang het bestaat, maar de bouw van huizen genereert vooral stikstof tijdens de bouw, door vrachtverkeer, hijskranen en dergelijke. Zelfs zo’n tijdelijke overschrijding, die terugloopt naar bijna nul zodra de huizen klaar zijn, is reden genoeg om het hele bouwproject te verbieden.
                              Als vergunningen van AERIUS afhangen, is het vast een goed getest, betrouwbaar model?

                              AERIUS is volgens de commissie-Hordijk (2020) ongeschikt om vergunningsverlening op te baseren. Het model biedt een schijnzekerheid en detaillering die wetenschappelijk niet te verantwoorden zijn. Stikstof in Perspectief spreekt van de ‘politisering’ van AERIUS: het is verworden tot een beleidsmatige stok om de hond te slaan.
                              Stel, we gaan weer 120 rijden, volop woningen bouwen, laten de boeren boeren en heffen Staatsbosbeheer op. Wat gebeurt er met de Nederlandse natuur?

                              Dan zal er méér natuur ontstaan, want stikstof is voeding voor planten. De ‘overbelaste’ Natura2000 gebieden, die nu schraal en dunbevolkt zijn door gebrek aan voedingsstoffen, zullen volgroeien met weelderig bos, struiken en grassen. De totale biomassa en het totaal aantal dieren in die natuurgebieden zal flink toenemen, al zal dit ten koste gaan van enkele zeldzame plant- en diersoorten.

                              Zo zou het kunnen dat dan in Nederland nauwelijks nog gentiaanblauwtjes voorkomen, een fraai gekleurd vlindertje waar natuurbeschermers lyrisch van worden. Van uitsterven is overigens geen sprake; zelfs als sommige van die soorten uit Nederland zouden verdwijnen, komen ze elders in Europa nog voor.

                              Nog een voorbeeld waar we dit allemaal voor doen: in natuurgebied Lemselermaten komt nu op een gebied ter grootte van drie voetbalvelden de zeggekorfslak voor. Ecologen vermoeden dat deze drie millimeter grote slakjes indirect last hebben van te veel stikstofdepositie, maar zeker is dat niet, want er zijn geen populatietrends bekend. Niettemin is Nederland onder de Europese Habitatrichtlijn verplicht om in de Lemselermaten een gunstiger milieu voor de zeggekorfslak te creëeren.
                              Nederland heeft zichzelf dus weer eens grandioos in een hoek geverfd. Hoe kon dit gebeuren?

                              Goede vraag. Eigenlijk zou een parlementaire enquête moeten reconstrueren hoe we de afgelopen vijftien jaar in deze fuik beland zijn. Maar als schot voor de boeg: dit is wat je krijgt als je als overheid milieuclubs en fundamentalistische ecologen ruim baan geeft, en principieel ontkent dat natuurwaarden moeten worden afgewogen tegen sociale en economische kosten.

                              Deze eco-lobby is diep in de instituties doorgedrongen en heeft bijna een monopolie op de publieke opinievorming. In een tv-programma als ‘BinnensteBuiten’ maken boswachters van Staatsbosbeheer vrijwel dagelijks reclame voor de pracht van ongerepte heide en veen in Nederland. In feite zijn zulke gebieden vooral product van industrieel tuinieren.

                              Rode draad in Nederlands ‘natuurherstel’ is de nooit eindigende strijd tegen ‘vergrassing’ en ‘verboming’. Bomen worden met zware graafmachines verwijderd, de vruchtbare toplaag wordt met bulldozers afgegraven – dat heet afplaggen – en voor wat dan overblijft is ook nog intensief waterbeheer nodig.

                              Om de biodiversiteit in Nederland op te krikken heeft Staatsbosbeheer de afgelopen jaren enige duizenden hectaren gezond bos omgehakt. Die bomen zijn opgestookt in biomassacentrales. Dat is de realiteit van woke natuur in Nederland.
                              Wat is voor Nederland de uitweg uit de ‘stikstofcrisis’?

                              Nederland heeft voor de Europese Habitat- en Vogelrichtlijnen getekend bij het kruisje, en kan daar juridisch gezien niet meer onderuit. Nederland kan niet eens meer zelf beslissen om een Natura2000 gebied op te heffen, al is het niet groter dan een voetbalveld. Daar is toestemming van de Europese Commisie voor nodig. En die krijg je alleen als een gebied door overmacht in zo’n slechte staat is geraakt, dat het nooit meer wat kan bijdragen aan de Europese biodiversiteit.

                              Zo’n Natura2000 gebied is als een geërfd, monumentaal kasteel waar je niets aan mag veranderen, maar dat wel peperduur onderhoud vergt. De erfgenamen kunnen alleen maar bidden dat het een keer tot de grond toe afbrandt. Maar je mag het niet zelf in de fik steken, want dan hang je.

                              Als Nederland een Natura2000 gebied verwaarloost, kan de EU een ‘inbreukprocedure’ tegen Nederland starten, waarna veroordeling door het Europese Hof van Justitie volgt, en torenhoge boetes.
                              Wat kan: ophouden met de stikstofobsessie

                              Mogelijk kan Nederland weer gaan bouwen en ophouden zijn boeren het leven zuur te maken door van die obsessie met stikstofdepositie af te stappen. Onderzoek per Natura2000-gebied wat echt nodig is om de biodiversiteit daar te handhaven.

                              Maar dan nog zou het best kunnen, dat het instandhouden van alle 162 Natura2000 gebieden een te hoge sociale en economische prijs heeft. Dan zou het nieuwe kabinet de meest schadelijke van die schrale natuurpostzegels de Natura2000- status moeten ontnemen, en hard de confrontatie met de Europese Commissie aangaan. Zachte heelmeesters maken stinkende wonden.

                              Wetenschapsjournalist Arnout Jaspers schrijft columns en andere artikelen voor Wynia’s Week. Bovenstaand artikel is het eerste van een serie van twee over ‘Woke-natuur in Nederland’

                              Comment


                              • #40
                                Ed Raket ; google het woord stikstofdepositie eens en je zal zien dat zelfs binnen Nederland de concentraties erg verschillen (gerelateerd aan intensieve veeteelt)

                                Comment


                                • #41
                                  komt er steeds op neer dat er teveel mensen in de wereld zijn

                                  Comment


                                  • #42
                                    https://www.ad.nl/auto/brandstof-ete...aris~ab81b0e9/

                                    Brandstof-etende bacterie ontdekt in Toyota Yaris


                                    Biologen in Spanje hebben bacteriën gevonden in een Toyota Yaris die houden van benzine en diesel. Ze vormen geen gevaar voor auto’s, maar kunnen mogelijk worden ingezet om bijvoorbeeld olievlekken op zee te elimineren.

                                    Wetenschappers in Spanje zijn volgens Car and Driver verrukt over de vondst van de brandstof-etende bacterie, waarvan ze alleen maar vermoedden dat hij bestond. Omdat de nu nog naamloze soort werd gevonden onder de tankdop van een Toyota Yaris, suggereert een van de wetenschappers zelfs dat de soort ‘Isoptericola toyotensis’ zou moeten heten.



                                    Tankdoponderzoek


                                    Volgens onderzoeker Manuel Porcar stuitten de onderzoekers op een parkeerplaats op de brandstof-etende bacteriën, maar echt per ongeluk was het niet. In het verleden hebben wetenschappers al vaker gezocht naar bacteriën die hardnekkige koolstofbronnen, zoals diesel of benzine, kunnen afbreken. Ze deden dat vaak en tevergeefs op olievlekken en strandzand na een olieramp. Porcar en zijn team besloten nu dichter bij huis te kijken, namelijk in en rond de tankdoppen van personenauto's.

                                    Afbreuk in twee weken


                                    Ze onderzochten tien auto’s, vijf benzine- en vijf dieselauto’s. Een daarvan was de Peugeot 206 van Manuel Porcar en een andere was de Toyota Yaris Hybrid van teamlid Juli Peretó. De soort werd gevonden in het met brandstof doordrenkte vuil rond de opening van de benzinetank van de Yaris.

                                    De onderzoekers kweekten de bacteriën vervolgens in het laboratorium en ‘voedden’ het met een koolstofbron: diesel. De hongerige bacteriën braken de diesel in twee weken af.

                                    Comment


                                    • #43
                                      Originally posted by frankkinky View Post
                                      komt er steeds op neer dat er teveel mensen in de wereld zijn
                                      Of op zijn minst een gigantisch verdelingsverschil in welvaart en aanverwante ecologische footprint... ;-)

                                      Comment


                                      • #44
                                        dat is toch al vele eeuwen zo? Vroeger was alleen arm zijn nog wel veel erger dan tegenwoordig. In het algemeen is de welvaart en levensverwachting voor iedereen in al die eeuwen wel verbeterd. Een gelijkheid voor iedereen zal nooit bestaan. Zo werkt een samenleving niet en dat heeft diverse redenen. Overigens communisme is daarin ook geen oplossing gebleken.

                                        Comment


                                        • #45
                                          https://www.telegraaf.nl/nieuws/9669...beleid-kabinet

                                          Tweede Kamerfractie CDA wil ’fundamentele’ aanpassingen in stikstofbeleid kabinet

                                          DEN HAAG - De Tweede Kamerfractie van het CDA wil ’fundamentele aanpassingen’ in het stikstofbeleid dat afgelopen vrijdag is gepresenteerd door het kabinet. Dat zegt fractievoorzitter Pieter Heerma na een urenlange fractievergadering waarin het onderwerp uitgebreid werd besproken. Hij wil veranderingen, maar tornen aan de strenge stikfstofdoelen die het kabinet heeft gesteld doet hij vooralsnog niet.

                                          Volgens Heerma zijn er ’fundamentele vragen’ bij de CDA-fractie over de haalbaarheid van de plannen, die ’aanpassingen’ vereisen. „Het gaat om veel punten, die zijn deels technisch van aard. Twee punten die voor ons belangrijk zijn: bij veel provincies is het besef dat er iets moet gebeuren op het terrein van stikstof. Maar dat moet niet leiden tot een kaalslag en het wegvallen van sociale cohesie in het landelijk gebied. Dan zie je dat provincies zelf zeggen: wij hebben alternatieven om de doelen te bereiken. Wij willen dat er geen dictaat is vanuit Den Haag, maar de provincies de ruimte krijgen om het op hun manier in te vullen.”



                                          Tekentafel


                                          Heerma blijft vooralsnog vasthouden aan de percentages en doelen die het kabinet heeft gesteld. „De doelen zijn er niet voor niets.” Juist daar is het veel partijgenoten om te doen. Zij willen dat het kabinet terug gaat naar de tekentafel. „Volgens mij is het zo dat ook binnen het CDA gezegd wordt: we snappen dat er stappen gezet moeten worden, we zijn bereid die stappen te zetten. Maar niet op de manier zoals het hier gepresenteerd wordt.” Volgens Heerma moet er vooral ruimte zijn voor een ’andere invulling’ van het behalen van de doelen.

                                          Heerma wil dat boeren meer perspectief krijgen. „In de brief van minister Staghouwer van Landbouw mist dat perpectief. Dat zit er te weinig concreet in, een gemiste kans.” Bij provinciebestuurders is afgelopen week juist zorg ontstaan over de uitvoerbaarheid. „Je kunt niet die hele kaart leegvegen. Daarom zal dus aanpassing van deze plannen nodig zijn”, zegt hij.

                                          ’Fouten’


                                          Volgens Heerma krijgt hij ook signalen dat er ’fouten’ in de kaart die vorige week is gepresenteerd geslopen. „Volgens mij moet er duidelijkheid komen over hoe die kaarten tot stand zijn gekomen, het aangepast wordt als er daadwerkelijk fouten in zitten. Wij zullen echt voor aanpassing van de plannen pleiten, maar wel tegen de achtergrond dat er echt iets moet gebeuren. Daar kunnen we als samenleving niet voor weglopen.”

                                          Eerder ontstond er ook binnen de VVD en de CU onrust over de stikstofplannen, vooral in de provincies. VVD-fractievoorzitter Sophie Hermans zegt dinsdag voorafgaand aan het fractieberaad aan dat het haar intentie is om de afgesproken doelen te gaan halen, ondanks verzet vanuit haar eigen partij. Zo werd op het congres een motie aangenomen die de bodem onder het stikstofbeleid wegslaat. Hermans zegt met die indieners ’in gesprek’ te zijn, maar verbindt nog geen conclusies aan de tik op de vingers vanuit de leden.

                                          D66 in de Tweede Kamer is juist bezorgd dat de provincies de doelen niet snel genoeg gaan halen, zo vreest Kamerlid Tjeerd de Groot. Als provinciebestuurders de doelen niet omarmen en aan de slag gaan, voorziet De Groot extra juridische problemen en een verslechtering van de natuur. D66-fractievoorzitter Jan Paternotte zegt dat er ’geen onenigheid’ binnen de landelijke coalitie over de stikstofplannen is. „Simpelweg omdat er geen alternatief is om die doelen te gaan halen. Alle geitenpaadjes, alle uitvluchten zijn al onderzocht. Die opties zijn er niet.”


                                          Comment


                                          • #46
                                            Al die klimaatregels gaan in de politiek heel veel strijd geven, en dat wordt een gedoe en lastig verhaal, omdat er geen echte meerderheid is van een groep partijen die het met elkaar eens zijn.

                                            Comment


                                            • #47
                                              https://www.ad.nl/show/raymond-mens-...side~a9c189a2/

                                              Raymond Mens bedreigd na opmerkingen over stikstof in Vandaag Inside


                                              MET VIDEOPoliticoloog Raymond Mens heeft bedreigingen ontvangen na zijn optreden in het programma Vandaag Inside maandagavond. Mens stelde dat hij vóór de stikstofplannen van het kabinet is en suggereerde dat er ook andere opties zijn dan vlees eten.

                                              ‘Na de uitzending van #vandaaginside regent het scheldkanonnades en bedreigingen - ik zal jullie de details besparen’, laat Mens weten op Twitter. Er zaten echter ook positieve reacties tussen: ,,Een jonge boer uit een familiebedrijf die mij uitnodigt voor een goed gesprek op de boerderij. Daar ben ik altijd voor in, dus de afspraak wordt gemaakt.”



                                              Het zijn niet de eerste dreigementen die deze week werden geuit aan bekende personen in de media. Özcan Akyol liet eergisteren via sociale media weten ‘al bijna twee dagen racistische berichten, doodsbedreigingen en allerlei andere vormen van intimidatie te krijgen’ naar aanleiding van een kritische column over omroep Ongehoord Nederland op deze site. Eerder moest Akyol al de uitzendingen van zijn programma Onze Man in Deventer op een andere locatie doen, vanwege ernstige bedreigingen.



                                              Viroloog Marion Koopmans mag woensdag niet te gast zijn in de uitzending van het programma Opium op Oerol vanwege een ‘veiligheidsrisico’. AVROTROS zegt haar veiligheid niet te kunnen garanderen. Over de aard van de dreigingen doen AVROTROS en de politie geen uitspraken.

                                              Comment


                                              • #48
                                                https://www.ad.nl/buitenland/zeewier...rden~a45bbd78/

                                                Zeewier-ramp op Bonaire: ‘Soms wel 40.000 kubieke meter per dag, om gek van te worden’


                                                FOTO'SNooit eerder spoelde er zoveel zeewier aan op de stranden van het Caribisch gebied. De gevolgen zijn dramatisch: het verstikkende wier verwoest het kustleven en toeristen kunnen fluiten naar hagelwitte stranden en azuurblauw water. ,,Het stinkt naar rottende eieren. Volgend jaar gaan we naar Thailand.’’

                                                Comment


                                                • #49
                                                  https://www.maartenonline.nl/de-stik...rd_Nieuwsbrief

                                                  De stikstofcrisis is een klucht

                                                  Boeren en woningbouw krijgen de rekening gepresenteerd van de stikstofcrisis. Die lijkt ons land te ontwrichten. Maar dat hoeft niet, als je de kwestie nuchter zou bekijken. Waarom streven we unieke biodiversiteit na in een dichtbevolkte stadstaat als Nederland?

                                                  Stikstof behoort tot de onschuldigste stoffen ter wereld. Het is overal, maar mens noch dier heeft er last van. Dag en nacht ademen we het in en uit. We vriezen er eicellen mee in en halen er wratten mee weg. De Ieren stoppen het in hun stout, waardoor het schuim lijkt op slagroom, die prachtig afsteekt tegen het zwarte bier. Kortom, van stikstof valt niets te vrezen.

                                                  Maar dat zou je niet denken wanneer je het nieuws volgt. Daarin doet stikstof zich voor als het hoofd van Medusa waar talloze problemen omheen kronkelen. Door stikstof holt de biodiversiteit net zo hard achteruit als de toegestane maximumsnelheid. Vliegen en vlees eten vereisen straks naast een CO2-budget ook nog eens een stikstofpas. Vanwege stikstof zieltogen de natuur en onze vrijheid.



                                                  Het verschil tussen vriendelijke en schadelijke stikstofatomen, zo kan iedere scheikundige uitleggen, zit ’m in hun relaties met andere atomen uit het periodiek systeem van de elementen. De onschadelijke stikstof die onze longen vult heet distikstof oftewel N2. Dit gas, dat 78 procent van de atmosfeer uitmaakt, bindt zich liever niet aan andere stoffen en materialen. Met andere woorden, in een wolk van stikstofgas verlept niets, roest niets en vliegt er niets in brand. Van distikstof kun je zelfs niet stikken. De ietwat verontrustende naam dankt deze stikstof aan het feit dat die in bepaalde situaties de afwezigheid van zuurstof kan maskeren, dan is hij – niet rechtstreeks – gevaarlijk.

                                                  De vormen die in een kwade reuk staan, zijn de allianties tussen stikstof en andere atomen. N2O, een verbinding met zuurstof, staat bekend als de matig gevaarlijke stof lachgas. N2H4, een verbinding met vier waterstofatomen, vormt de raketbrandstof hydrazine, die voor mensen uiterst giftig is. Tussen deze twee uitersten bevinden zich de stoffen die tegenwoordig zoveel ophef veroorzaken.

                                                  Poep- en pisfabriek

                                                  De stikstofkwestie ligt ingewikkelder dan de problematiek rondom het broeikasgas CO2. De toename van dit gas in de atmosfeer wordt veroorzaakt door het verbranden van koolstofvoorraden die zeer lang onder het aardoppervlak opgeslagen lagen. Om minder CO2 te produceren dienen we simpelweg minder fossiele brandstoffen te verstoken. Dat kan door bijvoorbeeld zonne-, wind- en kernenergie op te wekken.

                                                  Stikstofverbindingen zijn echter uit meer bronnen afkomstig. Bovendien zijn de schadelijke effecten ervan veel lokaler van aard – sterker nog: stikstofverbindingen kunnen op bepaalde plekken zelfs heel welkom zijn. Dit maakt stikstofbeleid tot een beleidsmatige nachtmerrie.

                                                  Conceptueel is het probleem gemakkelijk te omschrijven. De Nederlandse economie is in verhouding tot het beschikbare grondgebied erg groot. Daarom zijn we in de verste verte niet bij machte in onze eigen grondstoffen te voorzien, en importeren we jaar in jaar uit enorme hoeveelheden steenkool, gas, olie en diervoedingsproducten. De brandstoffen zetten we om in energie, en het plantaardige materiaal – zoals tapioca, palmpitschilfers en sojaschroot – in vlees.

                                                  Deze laatste bedrijfstak is enorm. Nederland telt circa 110 miljoen kippen, 13 miljoen varkens en 2 miljoen koeien. Samen vormen die een kolossale poep- en pisfabriek. En daar wringt ’m de schoen: uitwerpselen wemelen van de stikstofverbindingen. De bekendste ervan is NH3 of ammoniak.



                                                  Nederland exporteerde in 2021 voor ruim 75 miljard euro aan voedsel naar vooral Duitsland en andere nabije landen. Daarmee is Nederland al jaren de tweede voedselexporteur ter wereld, na de VS. Toch heeft dat niet de impact op onze economie die je zou verwachten. Volgens het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS) vormde de primaire landbouw in 2019 1,4 procent van het bruto binnenlands product. Het grootste deel van deze omzet komt niet voor rekening van de vleesproductie- en export. Zo vertegenwoordigt de jaarlijkse export van varkensvlees circa 2,6 miljard euro volgens de Centrale Organisatie voor de Vleessector (COV). Dat klinkt een stuk minder indrukwekkend. Zijn zulke relatieve grijpstuivers alle milieuoverlast waard?

                                                  Spoedwet

                                                  Zo’n vraag is echter te kort door de bocht. Mest en ammoniak zijn op zichzelf nuttige stoffen. Als deze niet in het milieu terecht zouden komen, was er niets aan de hand. Het is goed denkbaar dat er op den duur veeteelttechnieken gangbaar worden die het milieu ontzien. Botte instrumenten als gedwongen inkrimping van de veestapel kunnen dan van tafel.

                                                  Op de korte termijn zitten we echter met de situatie dat de praktijk niet in overeenstemming is met de wetgeving. Het punt is dat Nederland 162 zogenoemde Natura 2000-gebieden telt, gebieden die zijn aangewezen onder de Europese ‘vogelrichtlijn’ en de ‘habitatrichtlijn’. Dit zijn beleidsinstrumenten om de biodiversiteit te beschermen, de variatie aan planten en dieren binnen een landschap. Daarbij gaat het om habitats die vanuit Europees oogpunt bescherming nodig hebben.

                                                  En laten nu juist deze gebieden allergisch zijn voor stikstof. Want stikstof bevordert weliswaar de groei van bepaalde planten, maar die zullen minder stikstof minnende soorten overwoekeren en uitroeien. Daarnaast veroorzaken stikstofverbindingen bodemverzuring, die volgens onderzoek kan leiden tot kalkgebrek in bijvoorbeeld vogels. Veeteelt in de buurt van Natura 2000-gebieden zoals de Veluwe is daarom problematisch.

                                                  Vandaar dat er in 2015 een Programma Aanpak Stikstof (PAS) werd opgetuigd, dat moest bepalen aan welke stikstof producerende activiteiten vergunningen worden verleend. Maar op 29 mei 2019 oordeelde de Raad van State dat het PAS ‘niet als basis voor toestemming voor activiteiten mag worden gebruikt’. Het gevolg was dat alle lopende vergunningaanvragen werden stilgelegd. Dat was een flinke streep door de rekening van vooral veehouders. Maar ook een heilige koe als Schiphol bleek niet langer veilig.

                                                  In allerijl ging de overheid op zoek naar snelle maatregelen. Op 1 januari 2020 trad er een spoedwet in werking die de maximumsnelheid op snelwegen beperkte. De vrijwillige sanering van varkenshouderijen werd uitgebreid en boeren werden verplicht eiwitarm veevoer te gaan gebruiken. Die laatste maatregel sneuvelde nadat boeren luid hadden tegengeworpen dat daarmee niet alleen de stikstofuitstoot, maar ook de productie een kaakslag zou worden toegebracht. Ze importeren al die soja immers niet om de Braziliaanse economie te ondersteunen, maar om de maximale hoeveelheid melk uit hun koeien te persen.

                                                  Stadstaat

                                                  Zo wisten de Nederlanders uit een paar simpele feiten weer eens een complex probleem te boetseren. Net zoals niemand unieke biodiversiteit verwacht in het New Yorkse Central Park, zou je het ook niet vreemd moeten vinden dat er geen echte natuur kan bestaan in Nederland. Wie geregeld op de weer-app Windy kijkt, weet dat de concentratie stikstofoxide boven westelijk Nederland vrijwel altijd in het rood staat.

                                                  Nederland is een stadstaat en de ‘natuurgebieden’ zijn de parken ervan. De biodiversiteit in die parken heeft lang niet alleen last van stikstof, maar ook van het grootschalig gebruik van pesticiden in de akkerbouw, en misschien nog wel het meest van wat door moet gaan voor ‘natuurbeheer’. Denkend aan Holland zie ik rijen ijle populieren als biomassa naar de oven gaan.

                                                  In dat licht is de plotselinge focus op stikstof ronduit bizar. De kern van het probleem is de koortsachtige activiteit in een land dat kleiner is dan Bhutan, maar wel een 400 keer zo grote economie heeft. De Nederlandse biodiversiteit gaat primair aan vlijt ten onder.

                                                  Comment


                                                  • #50
                                                    vervolg:

                                                    Maar wat betekent dit in de praktijk? Mieren zijn een goede graadmeter voor biodiversiteit, omdat ze veel bestudeerd worden. Volgens het EIS Kenniscentrum Insecten wordt 42 procent van de Nederlandse mierenfauna bedreigd, waarvan negen soorten ernstig. Een ervan is de zwarte reuzenmier Camponotus vagus. De kans dat je deze tijdens een boswandeling tegenkomt is tegenwoordig nihil. Maar in grote delen van Europa struikel je erover. Wat houdt ons eigenlijk tegen om biodiversiteit in dit bredere en meer ontspannen perspectief te bezien?

                                                    Datacenters

                                                    Dan is er de overdreven focus op de boeren. Zeker, zij produceren 46 procent van alle stikstofverbindingen en vormen daarmee een groot deel van het probleem. Maar niet meer dan dat: een deel. Want om te beginnen eten Nederlanders nog altijd niet erg vegetarisch. Volgens cijfers uit Wageningen eten Nederlanders – vegetariërs meegerekend – 76 kilo vlees per jaar (Bhutan: 3 kilo). Het meeste daarvan wordt in Nederland zelf geproduceerd, wat ethisch wel zo netjes is. Maar het is dan vreemd om alle schuld bij de boeren te leggen.

                                                    Daarnaast is het wegverkeer een enorme bron van stikstofoxiden. En vlak ook de zware industrie niet uit. Tata Steel verwoest niet alleen de nabijgelegen duingebieden (die onder Natura 2000 vallen), maar draagt ook bij aan vervuiling op de Veluwe (ook Natura 2000). Verder vereist de levensstijl van de gemiddelde Nederlander nogal wat elektriciteit. Warmtepompen en elektrische auto’s heten goed te zijn voor het milieu, maar ze slurpen stroom die in hoofdzaak wordt opgewekt met steenkool, gas, dode bomen en afval.

                                                    En ja, thuiswerken beperkt uitstoot, maar internet begint zo langzamerhand ook ijzingwekkende hoeveelheden energie op te eisen. De zorgen rondom de datacenters van de techreuzen zijn reëel – ook als die grotendeels op windenergie draaien. Die kan dan immers niet meer worden gebruikt om de warmtepomp aan te drijven of om – later in de energietransitie – groene waterstof te produceren voor onder meer Tata Steel en de waterstofvliegtuigen die Airbus zegt te gaan ontwikkelen.

                                                    Maar de grootste bron van stikstof is, na de landbouw, simpelweg: het buitenland. Volgens het RIVM komt 32 procent van het spul de grens over gewaaid. Daar staat uiteraard tegenover dat onze buren mogen meegenieten van onze uitstoot.



                                                    Monsanto-weiden

                                                    Toch lijkt de regering, daartoe aangevuurd door D66, haar pijlen nogal eenzijdig op de landbouwsector te richten. Terwijl de KLM geen kilometer minder hoefde te vliegen en Tata naar hartenlust kolen in zijn ovens kon blijven storten, dienen vooral rondom de Veluwe boeren hun veestapel met tientallen procenten in te krimpen. Geen gebieden die bekendstaan om hun imposante D66-aanhang trouwens, maar dat kan toeval zijn.

                                                    De kans bestaat echter dat klimaatminister Jetten zich lelijk aan dit voornemen zal vertillen. In een land waar door rechte sloten doorsneden Monsanto-weiden met opgevoerde koeien voor natuur worden aangezien en Boer Zoekt Vrouw 3 miljoen kijkers trekt, zou de publieke opinie zich weleens tegen het beleid van Jetten kunnen keren. Dat Caroline van der Plas een uiterst gehaaide politica blijkt te zijn, zal ook niet helpen.

                                                    Ondertussen wordt steeds vaker het verband gelegd tussen de stikstofcrisis en de problemen in de volkshuisvesting. Huizen bouwen veroorzaakt immers ook stikstofuitstoot. Illustratief is het verhaal rondom de bouw van twee villa’s in Waalwijk, dat begin 2022 voor de Raad van State werd gebracht. Boze buurtbewoners die voor hun uitzicht vreesden, grepen het stikstofargument aan om het project te torpederen.

                                                    De kavel ligt namelijk pal aan de Loonse en Drunense Duinen, die te lijden zouden krijgen onder verzurende stikstofneerslag afkomstig van de bouwactiviteiten. De gemeente bracht daar echter tegen in dat er vroeger paarden op het perceel stonden en dat die meer uitstoot produceerden – in casu: paardenmest – dan de nieuwe bewoners ooit zullen doen. Mits die geen paarden nemen natuurlijk, maar dat wordt ook keurig door de koopakte verboden.

                                                    Nadat de buurtbewoners hadden verklaard dat de postbode er nooit een paard had gezien, wist de projectontwikkelaar de gemeente alsnog te overtuigen door enkele rekeningen van een paardenmestverwerker te overleggen (maar wacht! Als die mest destijds werd opgeruimd, dan doet dat toch het oorspronkelijke argument teniet?). De Raad van State verwacht uitspraak te doen wanneer dit tijdschrift op de drukpers ligt.

                                                    Fragmentatiebom

                                                    Deze op zichzelf heerlijke klucht doet vrezen dat het steeds moeilijker zal worden om niet alleen villa’s, maar ook meer democratisch geprijsde bouwprojecten voor de poorten van de bureaucratie vandaan te slepen. Her en der wordt al gevreesd voor uitstel van nieuwbouwprojecten, zoals in Katwijk, waar op het terrein van de voormalige vliegbasis Valkenburg een ‘energieneutraal, bevaarbaar krekenlandschap’ moet ontstaan met 5600 woningen en ‘commerciële voorzieningen’. Op 2 februari zag de Katwijkse gemeenteraad zich gedwongen de vaststelling van het bestemmingsplan uit te stellen. ‘Onze gemeente kan het zich niet permitteren op het gebied van stikstofcompensaties risico’s te nemen in de bestemmingsplanprocedure,’ aldus verantwoordelijk wethouder Gerard Mostert. ‘Het plangebied ligt direct naast een Natura 2000-gebied. Als wij dit niet goed toetsen en overtuigd zijn van juiste berekeningen en een goede stikstofoplossing, zal de Raad van State de ontwikkeling in een latere fase een halt toeroepen. Dan zijn we verder van huis.’

                                                    Het is nog moeilijk te overzien tot welke proporties zulke problemen op landelijke schaal zullen uitgroeien. Niet elke bouwlocatie ligt immers naast een natuurgebied. Maar dat het in potentie een politieke fragmentatiebom betreft zal woonminister De Jonge zeker beseffen. Tegelijkertijd is het waanzin. De cijfers van het RIVM vertellen namelijk dat de woningbouw qua stikstofuitstoot geen deuk in een pakje boter slaat. Ammoniak uit zee, bijvoorbeeld, scoort met 2,2 procent al belangrijk hoger. Terwijl die zee toch pal aan de door Natura 2000 zo gekoesterde duingebieden ligt.

                                                    De problemen rond de volkshuisvesting lijken aanleiding genoeg voor een wet die woningbouw vrijwaart van zo veel mogelijk stikstofbureaucratie. Dit zou niet betekenen dat biodiversiteit niet langer serieus zou worden genomen. Het is eerder een kwestie van knopen doorhakken in de feitelijke stadstaat Nederland. Als we vinden dat iedere burger recht heeft op vele tientallen meters woongenot, dan heeft dat gevolgen. Een militair vliegveld ombouwen tot een enorme woonwijk is dan een goed idee, zeker als die wijk naast een natuurgebied komt te liggen waar de bewoners genoeglijk kunnen uitwaaien.



                                                    Keuterboertjes

                                                    De rest van de oplossing is ook geen raketwetenschap. Alle stroom moet op een dag worden opgewekt zonder vervuilende grondstoffen als kolen, gas en dode bomen. Met windmolens dus, zonnepanelen, kerncentrales en waterstofbuffers. De oplossing van de CO2-crisis brengt ook de oplossing van de stikstofcrisis naderbij – daar bestaat gelukkig steeds meer consensus over.

                                                    En, tot slot, de boeren? Die verdienen wellicht meer respect dan hun uit bepaalde hoek toekomt. Pal na de hongerwinter werd boer en verzetsheld Sicco Mansholt uitgenodigd om als landbouwminister toe te treden tot het kabinet-Schermerhorn-Drees. Hij besloot korte metten te maken met de eeuwig armoedige keuterboertjes en rationaliseerde de landbouw. ‘Hij streefde ernaar om op het platteland een goed sociaal klimaat te kweken waarin boeren zouden meedelen in de economische vooruitgang,’ zo vertelde voormalig Tweede Kamerlid voor de PvdA Harm Evert Waalkens, tevens biologisch melkveehouder, een paar jaar geleden tegen Historisch Nieuwsblad. ‘Hij bepleitte – met succes – de schaalvergroting die tot op de dag van vandaag miljarden oplevert.’

                                                    Waalkens vermeldde er wel bij dat de sector wat hem betreft ‘op zou moeten klimmen in de ontwikkelingspiramide naar kwaliteit’. Oftewel: weg met de kiloknaller. Het zou prachtig zijn als de Nederlandse veeteeltsector zich zou specialiseren in kleinschaliger geproduceerd, diervriendelijker en duurder vlees. Oostenrijk bewijst dat boeren hier met subsidies best toe te bewegen zijn: 25 procent van het areaal wordt daar inmiddels biologisch bewerkt. Dan nog dat Monsanto-gras eruit, en het Nederlandse landschap krijgt eindelijk zijn met veldbloemen bespikkelde kleinschalige en pastorale allure terug.

                                                    Op die windmolens na dan.

                                                    Ed Croonenberg is wetenschapsjournalist.

                                                    Comment

                                                    Working...
                                                    X