Tweet
https://www.telegraaf.nl/binnenland/.../91810006.html
Traditie-deskundige Ineke Strouken: ’Voeg dan feesten toe, maar haal geen feesten weg’. ’Kerst en Pasen niet inclusief’
Tradities als Kerst en Pasen onder vuur: ’Waarom zouden we onze eigen cultuur verloochenen?’
Utrecht- Onze eigen geschiedenis wegstrepen is een slecht idee, zeggen critici. „Het is ons fundament, waarin onze christelijke roots liggen”, reageert traditie-expert Ineke Strouken op het verwijderen van de namen van christelijke feestdagen uit de kalender van de Hogeschool Utrecht. Kerst, Pasen, Hemelvaart; ze worden omgedoopt tot het neutrale woord ’feestdag’. „Daar heb ik grote moeite mee.”
Ineke Strouken, die 32 jaar leiding gaf aan het Nederlands Centrum voor Volkscultuur en het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland, is bepaald niet de enige die het schrappen van traditionele feestdagen betreurt.
„Waarom zouden we onze eigen cultuur verloochenen? Als je de bedoeling hebt om multicultureel te zijn, omdat nu eenmaal niet iedereen in ons land christelijke roots heeft, voeg dan feesten toe. Maar haal geen feesten weg.”
Christelijke feestdagen uit kalender Hogeschool Utrecht
De studentenraad van de Utrechtse hogeschool riep eerder op om te stoppen met het uitsluitend benoemen van christelijke feestdagen, omdat dit ’achterhaald’ en ’niet meer van deze tijd’ is.
De onderwijsinstelling heeft daarnaar geluisterd, zo blijkt nu. In het nieuwe jaarrooster zijn de woorden ’Kerst’ en ’Pasen’ niet meer te vinden.
CU-leider Mirjam Bikker sprak zich op X verontwaardigd uit: „Onbegrijpelijke keuze van Hogeschool Utrecht. Een keuze voor het uitvlakken van onze cultuur en de wortels daarvan. Wat een kale leegte.”
Ook BBB-Kamerlid Henk Vermeer uitte zijn ongenoegen: „Inclusief betekent dus: niet christelijk. Benieuwd of Suikerfeest, Dag van de Arbeid en Nieuwjaarsdag nu ook feestdag worden. Zondag zou ik ook maar inclusief maken en daar een werkdag van maken.”
’Feestdiner’ onder de ’feestboom’
Ook wordt er op sociale media volop gegrapt over ’eerste en tweede feestdag’ en de vraag wat dit jaar te eten bij het ’feestdiner’ onder de ’feestboom’.
Onderwijsdeskundige Casper Hulshof verzucht: „Het maakt mij ook niet echt uit, maar ik snap de redenering niet waarom je Kerst niet Kerst zou kunnen noemen. Dingen hebben een naam.”
Als je als instelling druk voelt vanuit de samenleving om ’inclusiever’ te worden en alle culturen te laten meedoen, kun je twee dingen doen, stelt Ineke Strouken. „Eén: je eigen cultuur uitwissen of twee: álle culturen omarmen, dus ook die van jezelf. Ik pleit voor dat laatste. We moeten niet het ene feest tegenover het andere zetten, maar elkaar onze verhalen vertellen. Luisteren naar elkaar is een teken van respect voor elkaar.”
Midwinterperiode overleven
Strouken benadrukt dat tradities altijd al dynamisch zijn geweest. „Nog niet eens zo lang geleden, tot circa 1900, waren de belangrijkste feesten in Nederland Sint Maarten, Driekoningen en Pasen. Die feestdagen markeerden het slechte winterseizoen, waarbij met Pasen het goede seizoen weer begon. Kerst was helemaal niet zo belangrijk, dat werd pas later het feest van het jaar. Vroeger moest je de midwinterperiode maar zien te overleven; de kelder raakte leeg en pas rond Pasen ging het beter, wat zich uitte in het paasontbijt.”
Sint Maarten op 11 november, waarbij kinderen met een lampion langs de deuren gaan om snoep op te halen, markeerde vanouds het begin van het midwinterseizoen. © ANP
En hoewel de islamitische vastentijd ramadan steeds in een andere periode plaatsvindt, zijn er veel overeenkomsten. Hoe? „Het is een tijd van vasten, van je huis schoonmaken, goed zijn voor anderen, en het eindigt met het Suikerfeest, wat vergelijkbaar is met Pasen.”
In dit kader kun je ook onze Bevrijdingsdag vergelijken met Ketikoti, de Surinaamse viering van de afschaffing van de slavernij. „Dat feest wordt ook voorafgegaan door rouw en herdenking van de slachtoffers. Steeds meer gemeentes organiseren een evenement rondom Ketikoti, als was het al een nationale feestdag.”
Ketikoti-parade in Amsterdam, herdenking en viering van de afschaffing van de slavernij. © ANP/ HH
Dat is een vraag die ook al jaren rondzingt: of feestdagen uit andere culturen de status van ’nationale feestdag’ moeten krijgen en of dat dan ten koste zou moeten gaan van ons huidige aanbod wettelijke vrije dagen.
„Dat is een gevoelige kwestie”, weet Strouken. „Er gaan stemmen op om bijvoorbeeld Tweede Pinksterdag te verruilen voor het Suikerfeest, maar dan ga je voorbij aan de functie van die vrije pinksterdag, waarop traditiegetrouw ontzettend veel pinkstermarkten worden georganiseerd. Er is vaak ook een economisch belang.”
Flexibele feestdagen?
Zelf pleit ze voorzichtig voor het vasthouden aan de belangrijkste nationale feestdagen en bijvoorbeeld Koningsdag áltijd op een zondag te houden. „Je kunt ook flexibele feestdagen invoeren, zodat mensen zelf kunnen kiezen of ze een islamitische, joodse, hindoestaanse of andere belangrijke dag willen vieren.”
Drukte bij een bakker op de dag van het Suikerfeest, ook wel bekend als Eid-al-Fitr. Het feest markeert het einde van de islamitische vastenmaand ramadan. © ANP / HH
Maar door Nederlandse feestdagen eenvoudigweg te cancellen ontneem je mensen de mogelijkheid om zich in elkaars cultuur te verdiepen, klinkt het.
„Er zijn ook moslims die misschien niet traditioneel Kerstmis vieren, maar het wel gezellig vinden om een kerstboom in huis te halen. De vorm van een traditie kan veranderen, terwijl de kernwaarde overeind blijft. Dat is niet erg, daardoor overleeft de traditie.”
Roetveegpiet
Als voorbeeld noemt Strouken, zelf uitvinder van de ’roetveegpiet’, het Sinterklaasfeest. „Mensen dachten dat Sinterklaas het zou afleggen tegen de Kerstman, zeker zonder Zwarte Pieten. Maar ze kunnen blijkbaar best naast elkaar bestaan. Sinterklaas overleeft wel.”
Vooralsnog is de Hogeschool Utrecht overigens een van de weinige scholen met dit beleid. Het ministerie van Onderwijs houdt namelijk wel vast aan christelijke namen voor wettelijke feestdagen.
Traditie-deskundige Ineke Strouken: ’Voeg dan feesten toe, maar haal geen feesten weg’. ’Kerst en Pasen niet inclusief’
Tradities als Kerst en Pasen onder vuur: ’Waarom zouden we onze eigen cultuur verloochenen?’Utrecht- Onze eigen geschiedenis wegstrepen is een slecht idee, zeggen critici. „Het is ons fundament, waarin onze christelijke roots liggen”, reageert traditie-expert Ineke Strouken op het verwijderen van de namen van christelijke feestdagen uit de kalender van de Hogeschool Utrecht. Kerst, Pasen, Hemelvaart; ze worden omgedoopt tot het neutrale woord ’feestdag’. „Daar heb ik grote moeite mee.”
Ineke Strouken, die 32 jaar leiding gaf aan het Nederlands Centrum voor Volkscultuur en het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland, is bepaald niet de enige die het schrappen van traditionele feestdagen betreurt.
„Waarom zouden we onze eigen cultuur verloochenen? Als je de bedoeling hebt om multicultureel te zijn, omdat nu eenmaal niet iedereen in ons land christelijke roots heeft, voeg dan feesten toe. Maar haal geen feesten weg.”
Christelijke feestdagen uit kalender Hogeschool Utrecht
De studentenraad van de Utrechtse hogeschool riep eerder op om te stoppen met het uitsluitend benoemen van christelijke feestdagen, omdat dit ’achterhaald’ en ’niet meer van deze tijd’ is.
De onderwijsinstelling heeft daarnaar geluisterd, zo blijkt nu. In het nieuwe jaarrooster zijn de woorden ’Kerst’ en ’Pasen’ niet meer te vinden.
CU-leider Mirjam Bikker sprak zich op X verontwaardigd uit: „Onbegrijpelijke keuze van Hogeschool Utrecht. Een keuze voor het uitvlakken van onze cultuur en de wortels daarvan. Wat een kale leegte.”
Ook BBB-Kamerlid Henk Vermeer uitte zijn ongenoegen: „Inclusief betekent dus: niet christelijk. Benieuwd of Suikerfeest, Dag van de Arbeid en Nieuwjaarsdag nu ook feestdag worden. Zondag zou ik ook maar inclusief maken en daar een werkdag van maken.”
’Feestdiner’ onder de ’feestboom’
Ook wordt er op sociale media volop gegrapt over ’eerste en tweede feestdag’ en de vraag wat dit jaar te eten bij het ’feestdiner’ onder de ’feestboom’.
Onderwijsdeskundige Casper Hulshof verzucht: „Het maakt mij ook niet echt uit, maar ik snap de redenering niet waarom je Kerst niet Kerst zou kunnen noemen. Dingen hebben een naam.”
Als je als instelling druk voelt vanuit de samenleving om ’inclusiever’ te worden en alle culturen te laten meedoen, kun je twee dingen doen, stelt Ineke Strouken. „Eén: je eigen cultuur uitwissen of twee: álle culturen omarmen, dus ook die van jezelf. Ik pleit voor dat laatste. We moeten niet het ene feest tegenover het andere zetten, maar elkaar onze verhalen vertellen. Luisteren naar elkaar is een teken van respect voor elkaar.”
Midwinterperiode overleven
Strouken benadrukt dat tradities altijd al dynamisch zijn geweest. „Nog niet eens zo lang geleden, tot circa 1900, waren de belangrijkste feesten in Nederland Sint Maarten, Driekoningen en Pasen. Die feestdagen markeerden het slechte winterseizoen, waarbij met Pasen het goede seizoen weer begon. Kerst was helemaal niet zo belangrijk, dat werd pas later het feest van het jaar. Vroeger moest je de midwinterperiode maar zien te overleven; de kelder raakte leeg en pas rond Pasen ging het beter, wat zich uitte in het paasontbijt.”
Sint Maarten op 11 november, waarbij kinderen met een lampion langs de deuren gaan om snoep op te halen, markeerde vanouds het begin van het midwinterseizoen. © ANP
En hoewel de islamitische vastentijd ramadan steeds in een andere periode plaatsvindt, zijn er veel overeenkomsten. Hoe? „Het is een tijd van vasten, van je huis schoonmaken, goed zijn voor anderen, en het eindigt met het Suikerfeest, wat vergelijkbaar is met Pasen.”
In dit kader kun je ook onze Bevrijdingsdag vergelijken met Ketikoti, de Surinaamse viering van de afschaffing van de slavernij. „Dat feest wordt ook voorafgegaan door rouw en herdenking van de slachtoffers. Steeds meer gemeentes organiseren een evenement rondom Ketikoti, als was het al een nationale feestdag.”
Ketikoti-parade in Amsterdam, herdenking en viering van de afschaffing van de slavernij. © ANP/ HH
Dat is een vraag die ook al jaren rondzingt: of feestdagen uit andere culturen de status van ’nationale feestdag’ moeten krijgen en of dat dan ten koste zou moeten gaan van ons huidige aanbod wettelijke vrije dagen.
„Dat is een gevoelige kwestie”, weet Strouken. „Er gaan stemmen op om bijvoorbeeld Tweede Pinksterdag te verruilen voor het Suikerfeest, maar dan ga je voorbij aan de functie van die vrije pinksterdag, waarop traditiegetrouw ontzettend veel pinkstermarkten worden georganiseerd. Er is vaak ook een economisch belang.”
Flexibele feestdagen?
Zelf pleit ze voorzichtig voor het vasthouden aan de belangrijkste nationale feestdagen en bijvoorbeeld Koningsdag áltijd op een zondag te houden. „Je kunt ook flexibele feestdagen invoeren, zodat mensen zelf kunnen kiezen of ze een islamitische, joodse, hindoestaanse of andere belangrijke dag willen vieren.”
Drukte bij een bakker op de dag van het Suikerfeest, ook wel bekend als Eid-al-Fitr. Het feest markeert het einde van de islamitische vastenmaand ramadan. © ANP / HH
Maar door Nederlandse feestdagen eenvoudigweg te cancellen ontneem je mensen de mogelijkheid om zich in elkaars cultuur te verdiepen, klinkt het.
„Er zijn ook moslims die misschien niet traditioneel Kerstmis vieren, maar het wel gezellig vinden om een kerstboom in huis te halen. De vorm van een traditie kan veranderen, terwijl de kernwaarde overeind blijft. Dat is niet erg, daardoor overleeft de traditie.”
Roetveegpiet
Als voorbeeld noemt Strouken, zelf uitvinder van de ’roetveegpiet’, het Sinterklaasfeest. „Mensen dachten dat Sinterklaas het zou afleggen tegen de Kerstman, zeker zonder Zwarte Pieten. Maar ze kunnen blijkbaar best naast elkaar bestaan. Sinterklaas overleeft wel.”
Vooralsnog is de Hogeschool Utrecht overigens een van de weinige scholen met dit beleid. Het ministerie van Onderwijs houdt namelijk wel vast aan christelijke namen voor wettelijke feestdagen.
Comment