https://www.parool.nl/columns-opinie...naal~bf858332/
Opinie: ‘De fusiepartij GroenLinks-PvdA op links is bij het oprichten al terminaal’
Historicus en socioloog Bernd Timmerman is niet enthousiast over de fusiepartij GroenLinks-PvdA: hij vreest dat het, door de nieuwe koers van de partij, lastig wordt om een middenkabinet te formeren. Dat schrijft hij in dit opiniestuk.
Lijsttrekker Frans Timmermans eind juni tijdens een speech op het ledencongres van GroenLinks en de PvdA.Bron Robin van Lonkhuijsen / ANP
Voor middenpartijen als VVD, CDA en D66 zijn zowel PVV als GroenLinks-PvdA lastige partners. De PVV schuift steeds verder op naar rechts radicaal-populisme en Wilders blaast kabinetten op. Maar GroenLinks-PvdA beweegt naar links-activisme. Het Emo-Piri-effect waarvoor Timmermans kiest.
Alle twee profileren ze zich door scherpe ideologische standpunten, waardoor ze moeilijk in te passen zijn in de compromissen van de coalitiepolitiek. Progressief-links overschreeuwt misschien net zoals populistisch-rechts.
Democratische coup
De fusie van GroenLinks en PvdA werd gepresenteerd als versterking van het progressieve blok, een strategische zet om het Torentje te veroveren. Een soort democratische coup, het mag. Maar wat als vernieuwing moest gelden, oogt als een radicale vlucht naar voren. Er is geen breed gedragen maatschappelijke roep om deze samenvoeging, noch een gedeelde ideologische visie die verder gaat dan het bundelen van zetelaantallen.
Het is machtspolitiek in plaats van inhoudelijke vernieuwing. Historisch zijn de verschillen groot. De PvdA is geworteld in de sociaaldemocratie, met focus op bestaanszekerheid en sociale gelijkheid, en jarenlang een brede volkspartij. GroenLinks komt voort uit kleinere progressieve, pacifistische en linkse partijen, en heeft zich steeds activistischer geprofileerd, met nadruk op klimaat, identiteit en antiracisme.
Activistische vleugel
De fusie lijkt vooral een cosmetische ingreep om electoraal verval te keren. Intern zijn spanningen al zichtbaar. Het nieuwe profiel bedient vooral de activistische vleugel, terwijl de gematigde PvdA-kiezer zich minder herkent. In plaats van een krachtig alternatief ontstaat een ideologisch diffuus blok dat worstelt met richting, identiteit en representatie. Het combineren van activistische profilering met de institutionele traditie van de PvdA levert geen krachtige mix op, maar een interne frictiezone.
Politieke samenwerking vraagt namelijk om consistentie, betrouwbaarheid en compromisbereidheid – precies de eigenschappen die nodig zijn voor samenwerking met middenpartijen. Toch kiest de fusiepartij opvallend vaak voor symbolische moties en uitgesproken activistische standpunten. Dat is misschien begrijpelijk voor het behoud van de jonge idealistische achterban, maar funest voor geloofwaardige regeringsambities.
Een duidelijk antwoord op de vraag wat GroenLinks-PvdA bindt, ontbreekt. De partij positioneert zich vooral tégen rechts en populisme, maar presenteert nauwelijks een samenhangende beleidsagenda op cruciale dossiers als wonen, zorg, migratie, veiligheid en economie. Het streven naar het premierschap lijkt een doel op zich, zonder concreet beeld van het leiderschap dat men wil bieden. Het is geen organisch gegroeide beweging, maar een opgelegde constructie zonder diepe legitimatie onder leden en kiezers.
Stevig beleid op nationale identiteit
De kans dat de fusie standhoudt, is beperkt. Achterbannen en politieke stijlen verschillen te sterk. De komende jaren kunnen deze spanningen leiden tot afsplitsingen of zelfs een heropleving van afzonderlijke partijen – een klassieke sociaaldemocratische partij en een groene partij zonder te veel radicaal activisme.
Sinds Pim Fortuyns opkomst in 2002 en de electorale successen van rechts (nog steeds meer dan 90 zetels bij elkaar) is de politieke wind verschoven. Grote groepen kiezers vragen om stevig beleid op migratie, integratie, veiligheid en nationale identiteit. Progressieve partijen negeren of bagatelliseren deze zorgen vaak, waardoor zij een groeiende groep structureel van zich vervreemden.
Links hoeft deze thema’s niet te ‘kapen’, maar moet ze wel serieus nemen en eigen, humane maar concrete oplossingen formuleren. Nu overheersen dogmatiek en dedain. De fusiepartij lijkt vooral terug te kijken naar een geïdealiseerd verleden, terwijl zij de veranderde realiteit van het electoraat negeert.
Ironisch genoeg kan de fusie, bedoeld om macht te vergroten, het tegenovergestelde bereiken. In plaats van een brug te slaan naar het politieke midden, verankert GroenLinks-PvdA zich in een ideologische niche. Daarmee vormt niet rechts, maar progressief-links zelf het grootste obstakel voor regeringsdeelname. Hebben VVD, CDA en D66 wel trek in een avontuur met radicaal-links?
Inhoudelijk, niet symbolisch samenwerken
Nederland heeft behoefte aan progressieve partijen die inhoudelijk samenwerken, niet alleen symbolisch. Partijen die moeilijke thema’s onder ogen zien en oplossingen bieden, en die hun eigen tradities en achterbannen serieus nemen.
GroenLinks en de PvdA hadden dat ieder op eigen wijze kunnen blijven doen. De geforceerde fusie oogt nu als een symptoom van politieke onzekerheid, overgoten met een saus van radicaal activisme. Wat resteert is geen frisse wind, maar een vaag ideologisch compromis waar zelfs de eigen achterban zich niet volledig in herkent.
Een kabinet vormen wordt uiterst lastig en de fusiepartij op links is bij het oprichten al terminaal. Behoudend Den Haag is geen progressief-links Amsterdam. Een middenkabinet vraagt om bruggenbouwers naar links en rechts. Geen spandoekenpolitiek maar beleidsoplossingen.
Bernd Timmerman.Dit is een ingezonden bijdrage
Dit artikel is een ingezonden bijdrage, geschreven door historicus en socioloog Bernd Timmerman.
Opinie: ‘De fusiepartij GroenLinks-PvdA op links is bij het oprichten al terminaal’
Historicus en socioloog Bernd Timmerman is niet enthousiast over de fusiepartij GroenLinks-PvdA: hij vreest dat het, door de nieuwe koers van de partij, lastig wordt om een middenkabinet te formeren. Dat schrijft hij in dit opiniestuk.
Voor middenpartijen als VVD, CDA en D66 zijn zowel PVV als GroenLinks-PvdA lastige partners. De PVV schuift steeds verder op naar rechts radicaal-populisme en Wilders blaast kabinetten op. Maar GroenLinks-PvdA beweegt naar links-activisme. Het Emo-Piri-effect waarvoor Timmermans kiest.
Alle twee profileren ze zich door scherpe ideologische standpunten, waardoor ze moeilijk in te passen zijn in de compromissen van de coalitiepolitiek. Progressief-links overschreeuwt misschien net zoals populistisch-rechts.
Democratische coup
De fusie van GroenLinks en PvdA werd gepresenteerd als versterking van het progressieve blok, een strategische zet om het Torentje te veroveren. Een soort democratische coup, het mag. Maar wat als vernieuwing moest gelden, oogt als een radicale vlucht naar voren. Er is geen breed gedragen maatschappelijke roep om deze samenvoeging, noch een gedeelde ideologische visie die verder gaat dan het bundelen van zetelaantallen.
Het is machtspolitiek in plaats van inhoudelijke vernieuwing. Historisch zijn de verschillen groot. De PvdA is geworteld in de sociaaldemocratie, met focus op bestaanszekerheid en sociale gelijkheid, en jarenlang een brede volkspartij. GroenLinks komt voort uit kleinere progressieve, pacifistische en linkse partijen, en heeft zich steeds activistischer geprofileerd, met nadruk op klimaat, identiteit en antiracisme.
Activistische vleugel
De fusie lijkt vooral een cosmetische ingreep om electoraal verval te keren. Intern zijn spanningen al zichtbaar. Het nieuwe profiel bedient vooral de activistische vleugel, terwijl de gematigde PvdA-kiezer zich minder herkent. In plaats van een krachtig alternatief ontstaat een ideologisch diffuus blok dat worstelt met richting, identiteit en representatie. Het combineren van activistische profilering met de institutionele traditie van de PvdA levert geen krachtige mix op, maar een interne frictiezone.
Politieke samenwerking vraagt namelijk om consistentie, betrouwbaarheid en compromisbereidheid – precies de eigenschappen die nodig zijn voor samenwerking met middenpartijen. Toch kiest de fusiepartij opvallend vaak voor symbolische moties en uitgesproken activistische standpunten. Dat is misschien begrijpelijk voor het behoud van de jonge idealistische achterban, maar funest voor geloofwaardige regeringsambities.
Een duidelijk antwoord op de vraag wat GroenLinks-PvdA bindt, ontbreekt. De partij positioneert zich vooral tégen rechts en populisme, maar presenteert nauwelijks een samenhangende beleidsagenda op cruciale dossiers als wonen, zorg, migratie, veiligheid en economie. Het streven naar het premierschap lijkt een doel op zich, zonder concreet beeld van het leiderschap dat men wil bieden. Het is geen organisch gegroeide beweging, maar een opgelegde constructie zonder diepe legitimatie onder leden en kiezers.
Stevig beleid op nationale identiteit
De kans dat de fusie standhoudt, is beperkt. Achterbannen en politieke stijlen verschillen te sterk. De komende jaren kunnen deze spanningen leiden tot afsplitsingen of zelfs een heropleving van afzonderlijke partijen – een klassieke sociaaldemocratische partij en een groene partij zonder te veel radicaal activisme.
Sinds Pim Fortuyns opkomst in 2002 en de electorale successen van rechts (nog steeds meer dan 90 zetels bij elkaar) is de politieke wind verschoven. Grote groepen kiezers vragen om stevig beleid op migratie, integratie, veiligheid en nationale identiteit. Progressieve partijen negeren of bagatelliseren deze zorgen vaak, waardoor zij een groeiende groep structureel van zich vervreemden.
Links hoeft deze thema’s niet te ‘kapen’, maar moet ze wel serieus nemen en eigen, humane maar concrete oplossingen formuleren. Nu overheersen dogmatiek en dedain. De fusiepartij lijkt vooral terug te kijken naar een geïdealiseerd verleden, terwijl zij de veranderde realiteit van het electoraat negeert.
Ironisch genoeg kan de fusie, bedoeld om macht te vergroten, het tegenovergestelde bereiken. In plaats van een brug te slaan naar het politieke midden, verankert GroenLinks-PvdA zich in een ideologische niche. Daarmee vormt niet rechts, maar progressief-links zelf het grootste obstakel voor regeringsdeelname. Hebben VVD, CDA en D66 wel trek in een avontuur met radicaal-links?
Inhoudelijk, niet symbolisch samenwerken
Nederland heeft behoefte aan progressieve partijen die inhoudelijk samenwerken, niet alleen symbolisch. Partijen die moeilijke thema’s onder ogen zien en oplossingen bieden, en die hun eigen tradities en achterbannen serieus nemen.
GroenLinks en de PvdA hadden dat ieder op eigen wijze kunnen blijven doen. De geforceerde fusie oogt nu als een symptoom van politieke onzekerheid, overgoten met een saus van radicaal activisme. Wat resteert is geen frisse wind, maar een vaag ideologisch compromis waar zelfs de eigen achterban zich niet volledig in herkent.
Een kabinet vormen wordt uiterst lastig en de fusiepartij op links is bij het oprichten al terminaal. Behoudend Den Haag is geen progressief-links Amsterdam. Een middenkabinet vraagt om bruggenbouwers naar links en rechts. Geen spandoekenpolitiek maar beleidsoplossingen.
Dit artikel is een ingezonden bijdrage, geschreven door historicus en socioloog Bernd Timmerman.
Comment